2021 r.

Z wizytą w Soplicowie: Dalej w grzyby!: Różnice pomiędzy wersjami

Z Z widelcem wśród książek
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
 +
{{data|2021}}
 
{{Z wizytą w Soplicowie}}
 
{{Z wizytą w Soplicowie}}
 +
 +
Sezon grzybowy w pełni, w związku z czym proponuję ponowną wizytę w Soplicowie, żeby przypomnieć sobie, jak „uroczysty obrzęd grzybobrania” wyglądał w wykonaniu Sędziego Soplicy, jego domowników i znajomych.
 +
 +
Państwo Wassonowie, autorzy książki o roli grzybów w dziejach i kulturze Rosji,<ref>{{Cyt
 +
| nazwisko = Wasson
 +
| imię    = Valentina Pavlovna
 +
| nazwisko2= Wasson
 +
| imię2    = R. Gordon
 +
| tytuł    = Mushrooms, Russia and History
 +
| url      = https://www.newalexandria.org/archive/MUSHROOMS+RUSSIA+AND+HISTORY+Volume+1.pdf
 +
| wydawca  = Panthon Books
 +
| miejsce  = New York
 +
| rok      = 1957
 +
| tom      = 1
 +
| strony  = {{small|XVII}}
 +
}}</ref> zaproponowali ponad pół wieku temu podział narodów świata na dwie kategorie: ''mykofilne'', czyli grzybolubne, oraz ''mykofobiczne'', gdzie szczytem grzybowego ryzykanctwa jest zakup plastikowego pudełka z pieczarkami w supermarkecie. Za mykofombiczne Wassonowie uznają przede wszystkim wybrzeża Morza Północnego. Do mykofilnych natomiast zaliczają się przede wszystkim narody słowiańskie i bałtyjskie (w tym Polska i Litwa), a w Europie także Włochy.
  
 
== Wojna grzybów ==
 
== Wojna grzybów ==
Linia 110: Linia 127:
  
 
* [https://polona.pl/item/grzyby-jadalne-i-trujace-praktyczne-wskazowki-dla-zbierajacych-wedlug-h-bluchera-cz-1,NzUxODgyMzk/99/#index Atlas grzybów z 1905 r.]
 
* [https://polona.pl/item/grzyby-jadalne-i-trujace-praktyczne-wskazowki-dla-zbierajacych-wedlug-h-bluchera-cz-1,NzUxODgyMzk/99/#index Atlas grzybów z 1905 r.]
 +
 +
{{Przypisy}}
 +
 +
{{Nawigacja|poprz=Czy poolish wymyślili Polacy?}}

Wersja z 16:12, 8 sie 2021

Wpis z serii:
Z wizytą w Soplicowie
Z widelcem w Soplicowie
Wpis z serii:
Z wizytą w Soplicowie
Z widelcem w Soplicowie

Śniadanie u Sędziego
Bigosu smak przedziwny
Wieczerza w zamczysku
W kuchni Wojskiego
Ostatnia uczta staropolska
Dalej w grzyby!

Sezon grzybowy w pełni, w związku z czym proponuję ponowną wizytę w Soplicowie, żeby przypomnieć sobie, jak „uroczysty obrzęd grzybobrania” wyglądał w wykonaniu Sędziego Soplicy, jego domowników i znajomych.

Państwo Wassonowie, autorzy książki o roli grzybów w dziejach i kulturze Rosji,[1] zaproponowali ponad pół wieku temu podział narodów świata na dwie kategorie: mykofilne, czyli grzybolubne, oraz mykofobiczne, gdzie szczytem grzybowego ryzykanctwa jest zakup plastikowego pudełka z pieczarkami w supermarkecie. Za mykofombiczne Wassonowie uznają przede wszystkim wybrzeża Morza Północnego. Do mykofilnych natomiast zaliczają się przede wszystkim narody słowiańskie i bałtyjskie (w tym Polska i Litwa), a w Europie także Włochy.

Wojna grzybów

„Chodźcie, grzyby, na wojnę! Grzybków wojnę!”
Grafika z gry komputerowej Mushroom Wars 2

Co mówił zajączek biegając po lasku?
„Chodźcie, grzyby, na wojnę! Grzybków wojnę!”
Odpowiedział koźlarz: „jam jeszcze kawaler,
To ja nie pójdę na wojnę, grzybków wojnę.”
Odrzekła mleczarka:* „jam wszak jeszcze panna,
To ja nie pójdę na wojnę, grzybków wojnę.”
Odpowiedział maślak, z grzybów najpodlejszy:
„To ja nie pójdę na wojnę, grzybków wojnę.”
Odrzekł zaś borowik, wszech grzybów pułkownik:
„No to ja pójdę na wojnę, grzybków wojnę.”
O je je jej, nie ma komu iść na wojnę!
Wszystkie grzyby posiekam i gąski powywracam.

— piosenka ludowa cyt. w: Stanisław Windakiewicz: Prolegomena do „Pana Tadeusza”, Kraków: Gebethner i Wolff, 1918, s. 227–228, tłum. własne
* Właściwie powinien być rydz, ale mleczarka (Lactarius volemus) to najbliżej spokrewniony jadalny grzyb o polskiej nazwie ludowej rodzaju żeńskiego.

Ką kalbėjo zuikuželis po šilelį bėgiodamas?
„Eikit grybai vainą! Grybužėlei vaina!“
Atsiliepė raudonikis: „juk aš esmu dar jaunikis,
Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ […]
Atsiliepė rudmėsukė: „juk aš esmu dar mergiukė,
Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ […]
Atsiliepė kazlekas, višų grybų pašlemykas:
„Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ […]
Atsiliepė baravykas, višų grybų pulkaunykas,
„Tai aš eisiu vainą, grybužėlei vaina.“
O ju ju jui, nėr kam eit į vainą!
Visus grybus iškaposiu ir kelmučius išvartysiu.


Tekst oryginalny:

Ką kalbėjo zuikuželis po šilelį bėgiodamas?
„Eikit grybai vainą! Grybužėlei vaina!“
Atsiliepė raudonikis: „juk aš esmu dar jaunikis,
Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ […]
Atsiliepė rudmėsukė: „juk aš esmu dar mergiukė,
Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ […]
Atsiliepė kazlekas, višų grybų pašlemykas:
„Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ […]
Atsiliepė baravykas, višų grybų pulkaunykas,
„Tai aš eisiu vainą, grybužėlei vaina.“
O ju ju jui, nėr kam eit į vainą!
Visus grybus iškaposiu ir kelmučius išvartysiu.

Przepisy

Pogardzone w braku

A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój obaczy, zagniewany, grzyb złamie, albo nogą kopnie; tak szpecąc trawę, czyni bardzo nieroztropnie.[2]

Inne pospólstwo grzybów pogardzone w braku
Dla szkodliwości albo niedobrego smaku […]
Na zielonym obrusie łąk jako szeregi
Naczyń stołowych sterczą: tu z krągłymi brzegi
Surojadki srebrzyste, żółte i czerwone,
Niby czareczki różnym winem napełnione;
Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe;
Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe […]

— Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Lwów-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921, księga III, wersy 270–279

  • Surojadki srebrzyste (gołąbek żółciowy)

  • Surojadki... żółte (gołąbek jasnożółty)

  • Surojadki... czerwone (gołąbek ciemnopurpurowy}

  • Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe (koźlarz sosnowy)

  • Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe (lejkowiec dęty)

– Na grzyby, w aromatów pełen las!
– Na grzyby! Przed wyjazdem sprawdźmy gaz.
Weźmy czegoś parę kropel,
A na drzwiach wywieśmy o tem,
Że ruszyliśmy w sobotę,
Bo powzięliśmy ochotę
Na grzyby. […]
– Albo na ryby? […]
– A może na ryby w grzybach?
– Jak to?
– Duszone!
– A! Aha, no w sumie…

— Jeremi Przybora, Na ryby

Obrazki

  • KostrzewskiFranciszek.Grzybobranie.1860.jpg
  • Grzybobranie.JPG
  • Tomasz Łosik - Promenade dans la forêt.jpg
  • Iwan Ł. Gorochow, Grzyby.jpg
  • Jan Chrucki. Naturmort z hrybami, 1842.jpg
  • Khrutsky-Still-life, 1839.jpg
  • Нацюрморт з грыбамі і рыбай. 1839 г.jpg

Przypisy

  1. ↑ Valentina Pavlovna Wasson, R. Gordon Wasson: Mushrooms, Russia and History, t. 1, New York: Panthon Books, 1957, s. XVII
  2. ↑ Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Lwów-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921, księga III, wersy 270–273, 287–289


◀️ Poprzedni 📜 Spis wpisów Następny ▶️
⏮️ Pierwszy 🎲 Losowy wpis Najnowszy ⏭️
Źródło: „http://zwidelcemwsrodksiazek.pl/index.php?title=Z_wizytą_w_Soplicowie:_Dalej_w_grzyby!&oldid=6040”