Z wizytą w Soplicowie: Dalej w grzyby!: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 72: | Linia 72: | ||
| <poem>Co takiego mówił zając, gdy przez lasek kicał? | | <poem>Co takiego mówił zając, gdy przez lasek kicał? | ||
„Grzybki, marsz na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | „Grzybki, marsz na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | ||
| − | :Odpowiedział jemu koźlak: „Ja to jestem jeszcze młodziak, | + | :Odpowiedział jemu '''koźlak''': „Ja to jestem jeszcze młodziak, |
:Więc nie pójdę ja na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | :Więc nie pójdę ja na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | ||
| − | Tak mleczarka* powiedziała: „Jestem jeszcze panna mała, | + | Tak '''mleczarka'''* powiedziała: „Jestem jeszcze panna mała, |
Więc nie pójdę ja na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | Więc nie pójdę ja na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | ||
| − | :Odrzekł maślak zajączkowi, że tak nicpoń postanowił: | + | :Odrzekł '''maślak''' zajączkowi, że tak nicpoń postanowił: |
:„To i ja nie chcę na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | :„To i ja nie chcę na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | ||
| − | Aż odezwał się borowik, co wszech grzybów jest pułkownik: | + | Aż odezwał się '''borowik''', co wszech grzybów jest pułkownik: |
„No to pójdę ja na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | „No to pójdę ja na wojnę, wielką grzybów wojnę!” | ||
:O jeje-jeje-jej! Nie ma komu iść na wojnę, | :O jeje-jeje-jej! Nie ma komu iść na wojnę, | ||
| − | :Więc posiekam grzybki, a | + | :Więc posiekam grzybki, a '''opieńki''' poprzewracam!</poem> |
| oryg = <poem>Ką kalbėjo zuikuželis po šilelį bėgiodamas? | | oryg = <poem>Ką kalbėjo zuikuželis po šilelį bėgiodamas? | ||
„Eikit grybai vainą! Grybužėlei vaina!“ | „Eikit grybai vainą! Grybužėlei vaina!“ | ||
| − | :Atsiliepė raudonikis: „juk aš esmu dar jaunikis, | + | :Atsiliepė '''raudonikis''': „juk aš esmu dar jaunikis, |
:Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ {{...}} | :Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ {{...}} | ||
| − | Atsiliepė rudmėsukė: „juk aš esmu dar mergiukė, | + | Atsiliepė '''rudmėsukė''': „juk aš esmu dar mergiukė, |
Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ {{...}} | Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ {{...}} | ||
| − | :Atsiliepė kazlekas, višų grybų pašlemykas: | + | :Atsiliepė '''kazlekas''', višų grybų pašlemykas: |
:„Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ {{...}} | :„Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.“ {{...}} | ||
| − | Atsiliepė baravykas, višų grybų pulkaunykas, | + | Atsiliepė '''baravykas''', višų grybų pulkaunykas, |
„Tai aš eisiu vainą, grybužėlei vaina.“ | „Tai aš eisiu vainą, grybužėlei vaina.“ | ||
:O ju ju jui, nėr kam eit į vainą! | :O ju ju jui, nėr kam eit į vainą! | ||
| Linia 103: | Linia 103: | ||
| rok = 1918 | | rok = 1918 | ||
| strony = 227–228 | | strony = 227–228 | ||
| − | }}, tłum. własne<br>* Właściwie powinien być rydz, ale mleczarka (''Lactarius volemus'') to najbliżej spokrewniony jadalny grzyb o polskiej nazwie ludowej rodzaju żeńskiego. }} | + | }}, tłum. własne<br>* Właściwie powinien być '''rydz''', ale mleczarka (''Lactarius volemus'') to najbliżej spokrewniony jadalny grzyb o polskiej nazwie ludowej rodzaju żeńskiego. }} |
== Przepisy == | == Przepisy == | ||
Wersja z 12:41, 9 sie 2021
Z wizytą w Soplicowie  |
Z wizytą w Soplicowie
Sezon grzybowy w pełni, w związku z czym proponuję ponowną wizytę w Soplicowie, żeby przypomnieć sobie, jak „uroczysty obrzęd grzybobrania” wyglądał w wykonaniu Sędziego Soplicy, jego domowników i znajomych.
Był gaj z rzadka zarosły, wysłany murawą; |
| — Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Lwów-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921, księga III, wersy 220–236 |
Państwo Wassonowie, autorzy książki o roli grzybów w dziejach i kulturze Rosji,[1] zaproponowali ponad pół wieku temu podział narodów świata na dwie kategorie: mykofilne, czyli grzybolubne, oraz mykofobiczne, gdzie szczytem grzybowego ryzykanctwa jest zakup plastikowego pudełka z pieczarkami w supermarkecie. Za mykofobiczne Wassonowie uznają przede wszystkim wybrzeża Morza Północnego. Do mykofilnych natomiast zaliczają się przede wszystkim narody słowiańskie i bałtyjskie (w tym Polska i Litwa), a w Europie także Włochy.
Grzybobranie jest w Polsce czymś w rodzaju sportu narodowego.
| Grzyby leśne – jest to pleśń z drzewa zgniłego wytłaczającego się przez wierzch ziemi i tam się organizująca! Większa połowa grzybów gwałtowną są trucizną, drugie mniej winne i za takowe znane. […] Corocznie ogłaszają gazety o wymarłych całych domach z jedzenia grzybów. Poprawiłże się kto po tym? Przypuszczam mizerakowi, który w nędzy szukając pożywienia, hazarduje się na lada jakie potrawy; bogatszym darować nie można, że przez źle wyrozumiały zbytek takowe pożerają plugastwa. |
| — Stanisław Trembecki: Pokarmy, w: Pisma wszystkie, t. 2, Warszawa: 1953, s. 206; cyt. w: Grażyna Szelągowska: Grzyby w polskiej tradycji kulinarnej, w: Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej, 16, Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie, 2017, s. 214 |
Wojna grzybów
Co takiego mówił zając, gdy przez lasek kicał? | ||||
| — piosenka ludowa cyt. w: Stanisław Windakiewicz: Prolegomena do „Pana Tadeusza”, Kraków: Gebethner i Wolff, 1918, s. 227–228, tłum. własne * Właściwie powinien być rydz, ale mleczarka (Lactarius volemus) to najbliżej spokrewniony jadalny grzyb o polskiej nazwie ludowej rodzaju żeńskiego.
Tekst oryginalny:
|
Przepisy
- Nakwaska, rydze z rusztu
- Szyttler, zupa grzybowa (borowikowa)
- Szyttler, pierożki z grzybów (borowików)
Pogardzone w braku
Inne pospólstwo grzybów pogardzone w braku |
| — Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Lwów-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921, księga III, wersy 270–279 |
Surojadki srebrzyste (gołąbek żółciowy)
Surojadki... żółte (gołąbek jasnożółty)
Surojadki... czerwone (gołąbek ciemnopurpurowy}
Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe (koźlarz sosnowy)
Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe (lejkowiec dęty)
.jpg)
– Na grzyby, w aromatów pełen las! |
| — Jeremi Przybora, Na ryby |
Obrazki
Przypisy
- ↑ Valentina Pavlovna Wasson, R. Gordon Wasson: Mushrooms, Russia and History, t. 1, New York: Panthon Books, 1957, s. XVII
- ↑ Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Lwów-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921, księga III, wersy 270–273, 287–289
Bibliografia
- Grażyna Szelągowska: Grzyby w polskiej tradycji kulinarnej, w: Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej, 16, Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie, 2017, s. 213–225
- Marcin Herrmann: Uroczysty obrzęd grzybobrania, nr 143/2018, Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej, październik 2018
- Andrzej Grzywacz: Tradycje zbiorów grzybów leśnych w Polsce, w: Studia i Materiały CEPL w Rogowie, zeszyt 44/3, Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie, 2015, s. 189–199
| ◀️ Poprzedni | 📜 Spis wpisów | Następny ▶️ |
| ⏮️ Pierwszy | 🎲 Losowy wpis | Najnowszy ⏭️ |
