Co się święci?: Różnice pomiędzy wersjami

Z Z widelcem wśród książek
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 162: Linia 162:
  
 
<gallery mode=packed>
 
<gallery mode=packed>
−
Pontyfikał Erazma Ciołka, Święcenie pokarmów.jpg|Święcenie  
+
File:Pontyfikał Erazma Ciołka, Święcenie pokarmów.jpg|Święcenie w XVI w. (wg miniatury w pontyfikale Erazma Ciołka)
 +
File:J. Maszyński, Przygotowania wielkanocne.jpg|Przygotowania wielkanocne
 
File:Michał Elwiro Andriolli, Święcone.jpg|Święcenie w domu  
 
File:Michał Elwiro Andriolli, Święcone.jpg|Święcenie w domu  
 
File:Święcenie jadła pod figurą.jpg|Święcenie pod krzyżem
 
File:Święcenie jadła pod figurą.jpg|Święcenie pod krzyżem

Wersja z 01:48, 22 maj 2022

Współczesne porady

Produkt Symbolika Działanie magiczne Inne produkty o podobnej symbolice lub działaniu
Chleb (lub mączna pascha) Ciało Chrustusa Pomyślność, dostatek Masło
Jajka Nowe życie Płodność Zajączek z czekolady
Wędliny (szynka, kiełbasa) ? Zdrowie, płodność, dostatek
Sól Prawda, sens życia, nieśmiertelność, gościnność Oczyszczenie z grzechu Woda
Ciasta (babki, mazurki) Umiejętność, doskonałość
Baranek (z ciasta, marcepanu, masła, cukru, czekolady) Chrystus zmartwychwstały, zwycięstwo życia nad śmiercią i dobra nad złem, pokora i łagodność Siła, zdrowie
Pieprz Porozumienie między ludźmi a przyrodą Zdrowy rozwój zwierząt gospodarskich Rzeżucha, ocet
Ser Nowe życie Płodność
Ryby Pierwszy posiłek Chrystusa po zmartwychwstaniu

Błogosławieństwa

Chlebie Żywy, który zstąpiłeś z nieba i dajesz życie światu, pobłogosław ten chleb i wszelkie świąteczne pieczywo na pamiątkę chleba, którym nakarmiłeś słuchających Ciebie wytrwale na pustkowiu i który wziąłeś w swoje święte i czci godne ręce, aby go przemienić w swoje Ciało.
— Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, t. 2, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2010, s. 256


Baranku Boży, Ty pokonałeś zło i obmyłeś świat z grzechów, pobłogosław to mięso, wędliny i wszelkie pokarmy, które będziemy jedli na pamiątkę baranka paschalnego i świątecznych potraw, jakie Ty spożyłeś z Apostołami podczas Ostatniej Wieczerzy.
— Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, t. 2, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2010, s. 256


Chryste, nasze życie i zmartwychwstanie, pobłogosław te jajka, znak nowego życia, abyśmy dzieląc się nimi w gronie rodziny, bliskich i gości, mogli się także dzielić wzajemnie radością z tego, że jesteś z nami. Pozwól nam wszystkim dojść do Twojej wiecznej uczty w domu Ojca, gdzie żyjesz i królujesz na wieki wieków.
— Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, t. 2, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2010, s. 256

Wieczera sederowa a koszyk ze święconką

Potrawy sederowe
Potrawy sederowe


Seder Święconka
Zeroa Goleń jagnięca, ale może być też kurze udko Wędliny
Bejca Jajko na twardo dodatkowo podpieczone Jajka na twardo / pisanki
Chazeret Gorzkie zioło 1, np. sałata rzymska Rzeżucha
Maror Gorzkie zioło 2, np. chrzan Chrzan
Charoset Słodka pasta orzechowo-jabłkowa Czekolada
Karpas Zielone warzywo, np. pietruszka, seler naciowy, zielona cebula Bukszpan (tylko do ozdoby)
Maca Przaśny chleb Chleb, babki i inne wypieki
Mej melach Słona woda Sól
Jain Wino Wino eucharystyczne, nie umieszczane w koszyku

Teksty

W sobotę wielką ognia i wody naświęcić, bydło tym kropić i wszystkie kąty w domu poczarować, to też rzecz pilna. W dzień wielkanocny, kto święconego nie je, już zły chrześcijanin. […] O wszechmogący Panie, jeśliże Ty takich świąt potrzebujesz od tego nędznego stworzenia swego? O jakoś Ty zawsze srodze karać raczył takich wymyślaczy swoich!
— Mikołaj Rej: Kazania Mikołaja Reja, red. Teodor Haase, Cieszyn: C.K. Nadworna Księgarnia Karola Prochaski, 1883, s. 334

Marian Pisarzak

  • Błogosławienie pokarmów wielkanocnych
  • Błogosławieństwo pokarmów i napojów wielkanocnych
  • Zwyczaj "święconego" w Kościele zachodnim
  • M.P., Błogosławienie pokarmów wielkanocnych w Kościele zachodnim do wydania Rytuału Rzymskiego w 1614 roku, w: Studia z dziejów liturgii w Polsce, t. 2, red. M. Rechowicz, W. Schenk, Lublin 1976, ss. 167-240
    • s. 230: święcenie pieczonego baranka w Europie od VIII w., szynki i in. mięs, sera, masła, mleka z miodem oraz chleba - od X w., jaj - od XI w., od XIII w. - ryb, od XV/XVI w. - ptaków, wina, piwa, oleju, soli, chrzanu, ziół; od XVII w. - owoców
    • masło i ser - brak uzasadnienia biblijnego, działanie lecznicze (pożyteczne dla zdrowia i duszy); s. 213
    • ryby - nawiązanie do J 21, 13; s. 214
    • olej - brak uzasadnienia biblijnego, działanie lecznicze i ochronne (od grzechu, niebezpieczeństw); s. 215
    • woda, mleko z miodem, wino - nawiązanie do dawnego obrzędu chrztu: woda - oczyszczenie, mleko z miodem - nowe życie, ziemia obiecana, wino - krew Chr.; s. 216-217
    • chleb - zastępcza komunia (kryzys przyjmowania komunii w średniowiecz); s. 222
    • sól - konserwacyjne właściwości soli, symbol nieśmiertelności i mądrości; s. 224
    • chrzan - gorzkie zioła, męka Chr., umartwienie i pokuta; s. 225
    • nowe owoce
  • M.P., Błogosławieństwo pokarmów i napojów wielkanocnych w Polsce, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1979
    • "Panie, racz przeżegnać to stworzenie giżę (tj. stworzoną przez Boga gicz) przez wezwanie imienia świętego Twego, żeby było zbawiennem lekarstwem rodzajowi ludzkiemu, i racz to dać, żeby wszyscy, którzyby jej pożywali, nie natłuszczeni, nie natuszeni ani rozszerzeni, żeby mieli przykazaniem twem gardzić, ale iżby w przykazaniu twem posłuszni byli stale, a niebieską tłustością żeby byli napełnieni. Przez Krysta Pana naszego. Amen." (Benedictio lardi) - s. 218-219
  • M.P, Obrzędowość wiosenna w dawnych wiekach w związku z recepcją "święconego" w Polsce, Lud, t. 62, 1978, ss. 53-74

Obrazki

  • Święcenie w XVI w. (wg miniatury w pontyfikale Erazma Ciołka)

  • Przygotowania wielkanocne

  • Święcenie w domu

  • Święcenie pod krzyżem

  • Dziewczynki ze święconką (1937)

Źródło: „http://zwidelcemwsrodksiazek.pl/index.php?title=Co_się_święci%3F&oldid=6922”