Kuchnia jeszcze bardziej staropolska dla zupełnie początkujących: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 50: | Linia 50: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
* {{Cyt | * {{Cyt | ||
| tytuł = Kuchmistrzostwo | |||
| url = http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=65559 | |||
| tytuł = Kuchmistrzostwo | | wydawca = Hieronim Wietor [?] | ||
| url = http:// | | miejsce = Kraków | ||
| wydawca = | | rok = między 1535 a 1547 | ||
| miejsce = | }}, zachowany fragment | ||
| rok = | |||
}} | |||
* {{Cyt | * {{Cyt | ||
| tytuł = Przegląd Biblioteczny | | tytuł = Przegląd Biblioteczny | ||
| Linia 72: | Linia 70: | ||
}} | }} | ||
* {{Cyt | * {{Cyt | ||
| tytuł = Kuchmistrzostwo | | tytuł = Przegląd Historyczny | ||
| url = http:// | | nazwisko r = Spychaj | ||
| wydawca = | | imię r = Magdalena | ||
| miejsce = | | rozdział = „Spis o krmích” z XV wieku: u źródeł czeskiej literatury kulinarnej | ||
| rok = | | adres rozdziału = https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Przeglad_Historyczny/Przeglad_Historyczny-r2011-t102-n4/Przeglad_Historyczny-r2011-t102-n4-s591-607/Przeglad_Historyczny-r2011-t102-n4-s591-607.pdf | ||
}} | | rok = 2011 | ||
| wolumin = 102/4 | |||
| strony = 591--607 | |||
}} | |||
* {{Cyt | |||
| nazwisko = Wolski | |||
| imię = Zygmunt | |||
| tytuł = Kuchmistrzostwo: Szczątki druku polskiego z początku w. XVI | |||
| url = http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=5237&dirids=1 | |||
| wydawca = nakładem autora | |||
| miejsce = Biała Radziwiłłowska | |||
| rok = 1891 | |||
}} | |||
* {{Cyt | * {{Cyt | ||
| inni = red. Jarosław Dumanowski, Switłana Bułatowa | | inni = red. Jarosław Dumanowski, Switłana Bułatowa | ||
Wersja z 22:18, 27 sie 2022
Jakiś czas temu pisałem o staropolskich potrawach, które były zarazem bardzo łatwe do wykonania i zaskakująco współczesne, a dzięki temu w sam raz dla osób, które chciałyby rozpocząć swoją przygodę z odtwarzaniem dawnych receptur kulinarnych. W prostocie przepisu, jak widać, tkwi jego trwałość; jajecznicę dzisiaj przyrządza się niemal tak samo, jak dwieście, czterysta czy tysiąc lat temu.
Przepisy wziąłem wtedy z książki pt. Compendium ferculorum, albo Zebranie potraw, napisanej przez kuchmistrza Stanisława Czernieckiego, a której pierwsze wydanie ukazało się drukiem w 1682 r. Napisałem wówczas, że to najstarsza drukowana polska książka kucharska. Jednak w zeszłym roku została ona zdetronizowana! Polscy i ukraińscy historycy dokonali bowiem sensacyjnego odkrycia, że już półtora wieku przed Compendium ferculorum wydano drukiem inną książkę kucharską w języku polskim – z tym że do naszych czasów nie zachował się niestety żaden kompletny egzemplarz. Prześledźmy zatem historię tej nowej najstarszej polskiej książki kucharskiej, zanim wybierzemy z niej jakiś przepis – oczywiście dla początkujących.
„Kuchmistrzostwo”
Tak naprawdę, to poszlaki co do jej istnienia były znane już wcześniej, ale pewności nie było, a zachowane urywki podejrzewano o bycie XIX-wiecznymi falsyfikatami.
Ryż ze śmietaną, cukrem i cynamonem
| Kaszę z ryżu tak działaj: Weźmi ryżu, coć się widzi, a czystej śmietany, uwarz ją pierwej, a potym ten ryż wypłucz, a kładź do tej śmietany, a omaścisz masłem i mieszaj, aby się nie zewrzało, tedy będzie czysta kasza, a potem, gdy dasz na misę, posyp cynamonem i cukrem. | ||||||
— Zbiór dla kuchmistrza tak potraw jako i ciast robienia wypisany roku 1757 dnia 24 lipca, red. Jarosław Dumanowski, Switłana Bułatowa, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2021, s. 168
Tekst oryginalny:
|
Obrazki
-
W średniowiecznej kuchni
Ilustracja z jednej z ksiąg domowych norymberskiej fundacji Dwunastu Braci (1475) -
Jedna z zachowanych kart Kuchmistrzostwa z różnymi przepisami na ocet (każdy „inszym obyczajem”, czyli na inny sposób)
Przypisy
Bibliografia
- Kuchmistrzostwo, Kraków: Hieronim Wietor [?], między 1535 a 1547, zachowany fragment
- Kazimierz Piekarski: Miscellanea Bibliograficzne, w: Przegląd Biblioteczny, IV, 1930, s. 328--339
- Magdalena Spychaj: „Spis o krmích” z XV wieku: u źródeł czeskiej literatury kulinarnej, w: Przegląd Historyczny, 102/4, 2011, s. 591--607
- Zygmunt Wolski: Kuchmistrzostwo: Szczątki druku polskiego z początku w. XVI, Biała Radziwiłłowska: nakładem autora, 1891
- Zbiór dla kuchmistrza tak potraw jako i ciast robienia wypisany roku 1757 dnia 24 lipca, red. Jarosław Dumanowski, Switłana Bułatowa, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2021
- Čeněk Zíbrt: Staročeské umění kuchařské, Praha: Stará garda mistrů kuchařů, 1927
| ◀️ Poprzedni | 📜 Spis wpisów | Następny ▶️ |
| ⏮️ Pierwszy | 🎲 Losowy wpis | Najnowszy ⏭️ |