Z wizytą w Soplicowie: Ostatnia uczta staropolska: Różnice pomiędzy wersjami
Nie podano opisu zmian |
|||
| Linia 151: | Linia 151: | ||
Roznoszący potrawy: barszcz królewskim zwany | Roznoszący potrawy: barszcz królewskim zwany | ||
I rosół staropolski sztucznie gotowany, | I rosół staropolski sztucznie gotowany, | ||
Do którego pan Wojski z | Do którego pan Wojski z dziwnymi sekrety | ||
Wrzucił kilka perełek i sztukę monety | Wrzucił kilka perełek i sztukę monety | ||
(Taki rosół krew czyści i pokrzepia zdrowie).</poem> | (Taki rosół krew czyści i pokrzepia zdrowie).</poem> | ||
| Linia 185: | Linia 185: | ||
[[File:Monety i perły.jpg|thumb|upright=.9|left|<poem><i>„Rosół staropolski sztucznie gotowany, | [[File:Monety i perły.jpg|thumb|upright=.9|left|<poem><i>„Rosół staropolski sztucznie gotowany, | ||
Do którego pan Wojski z | Do którego pan Wojski z dziwnymi sekrety | ||
Wrzucił kilka perełek i sztukę monety…”</i><ref>A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 139–141</ref> | Wrzucił kilka perełek i sztukę monety…”</i><ref>A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 139–141</ref> | ||
Fragment obrazu Jana Brueghela starszego (1618).</poem>]] | Fragment obrazu Jana Brueghela starszego (1618).</poem>]] | ||
| Linia 203: | Linia 203: | ||
{{ Cytat | {{ Cytat | ||
| Weźmij cielęciny albo kapłona, mięsa wołowego albo zwierzyny, albo chudego świeżego wieprzowego. Odbierz żyły i usiekaj drobno. Weźmij łoju kruchego wołowego albo skopowego [tj. baraniego], albo jeleniego, odbierz żyły i usiekaj drobno, jako najlepiej. | | Weźmij cielęciny albo kapłona, mięsa wołowego albo zwierzyny, albo chudego świeżego wieprzowego. Odbierz żyły i usiekaj drobno. Weźmij łoju kruchego wołowego albo skopowego [tj. baraniego], albo jeleniego, odbierz żyły i usiekaj drobno, jako najlepiej. Zetrzyj chleba drobno białego albo usiekaj, zmieszaj to wszystko społem, przydawszy jajec kilka. Dasz pieprzu i gałki [muszkatołowej]. Rób jakiekolwiek chcesz figatelle, małe lub wielkie, warzone albo pieczone, a jeżeli też będziesz chciał, a potrzeba będzie, przydasz rożenków [tj. rodzynków], lubo małych, lubo wielkich, lubo też obojga, według potrzeby. Zrobiwszy, spuść na wrzącą wodę, a jeżeli same będziesz chciał dać, odwarzywszy odbierz pięknie, włóż pietruszki. A kiedy też insze potrawy będziesz chciał zażyć, według potrzeby już odwarzone włożysz. Do pieczenia zaś z tejże materii robić będziesz wielkie jako bułki grochowego chleba, obwinione w odzieczki [tj. chustki], a przydawszy rożenków obojga, wsadzić na patelli w piec, albo na brytfannie, a upieczone kraj na grzanki, albo dawaj, lubo na potrawę, lubo same z rosołem, albo jakim chcesz saporem [tj. sosem]. | ||
| źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/27 s. 16] | | źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/27 s. 16] | ||
}} | }} | ||
| Linia 243: | Linia 243: | ||
{{ Cytat | {{ Cytat | ||
| Weźmij szczukę jako wielką chcesz, ogól trochę od głowy, w środku zostaw łuskę, od ogona też trochę ogól; spraw, natknij na rożen mięsny. Ten środek z łuską obwiń chustą, a obwiąż sznurkami, zmaczawszy tę chustę w occie winnym osolonym. Potrząśnij [tj. posyp] też solą głowę i ogon, a przyłóż do wolnego ognia, piecz i obracaj. Miej ocet winny solony w rynce [tj. glinianym rondelku] przy ogniu, | | Weźmij szczukę jako wielką chcesz, ogól trochę od głowy, w środku zostaw łuskę, od ogona też trochę ogól; spraw, natknij na rożen mięsny. Ten środek z łuską obwiń chustą, a obwiąż sznurkami, zmaczawszy tę chustę w occie winnym osolonym. Potrząśnij [tj. posyp] też solą głowę i ogon, a przyłóż do wolnego ognia, piecz i obracaj. Miej ocet winny solony w rynce [tj. glinianym rondelku] przy ogniu, który by wrzał, a polewaj nim często chustę, którąś obwinął szczukę. Głowę też wcześnie pozynguj [tj. posmaruj] oliwą albo olejem, albo masłem, a potrząśnij trochę mąką pszenną i drugi raz, i trzeci raz to czyń, to się smażyć będzie. A ogon na ostatku, gdy się rumienić pocznie, pozynguj także, czym chcesz, ale mąką nie potrząsaj. A gdy rozumiesz, że już gorąco, zdejmij z rożna, chustę odwiń. Będziesz miał szczukę smażoną, warzoną i pieczoną. | ||
| źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/78 s. 67–68] | | źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/78 s. 67–68] | ||
}} | }} | ||
| Linia 358: | Linia 358: | ||
Ilustracja Kazimierza Mrówczyńskiego (1898).</poem>]] | Ilustracja Kazimierza Mrówczyńskiego (1898).</poem>]] | ||
Zamiast tego, skupmy się na tym, co w tym serwisie było z produktów spożywczych, choć oczywiście były one bardziej do ozdoby niż do jedzenia – coś, jak współczesne dekoracje tortów z cukrowego fondantu (np. takie cuda, [https://www.facebook.com/pg/pinarosacakes/photos jak moja | Zamiast tego, skupmy się na tym, co w tym serwisie było z produktów spożywczych, choć oczywiście były one bardziej do ozdoby niż do jedzenia – coś, jak współczesne dekoracje tortów z cukrowego fondantu (np. takie cuda, [https://www.facebook.com/pg/pinarosacakes/photos jak moja siostra robi]). Uwaga, teraz będzie dłuższy kawałek trzynastozgłoskowca, ale myślę, że warto przeczytać do końca. | ||
[[File:Serwis.jpg|thumb|<poem>„<i>Na krawędziach naczynia stoją dla ozdoby | [[File:Serwis.jpg|thumb|<poem>„<i>Na krawędziach naczynia stoją dla ozdoby | ||
| Linia 401: | Linia 401: | ||
[[File:Piana na krzaku rozmarynowym.jpg|thumb|left|<poem>„<i>Lekka, ciepłem letnim powoli rozgrzana, | [[File:Piana na krzaku rozmarynowym.jpg|thumb|left|<poem>„<i>Lekka, ciepłem letnim powoli rozgrzana, | ||
Roztopiła się lodu cukrowego piana…</i>”<ref>A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 159–162</ref> | Roztopiła się lodu cukrowego piana…</i>”<ref>A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 159–162</ref> | ||
Krzak | Krzak rozmarynowy oblany pianą (która zdążyła już częściowo spłynąć) i obłożony ulipkami – [https://www.facebook.com/kuchniastaropolska/photos/a.179545782062573/290733010943849/?type=3&theater dzieło pani Marty Stelmach na konkurs „Smaki Lubelszczyzny”] (2013).</poem>]] | ||
Krajobraz zimowy zrobiony z „piany”, czyli bitej śmietany na słodko, to jeszcze jeden koncept na barokową iluzję kulinarną wzięty z ''Compendium'' Czernieckiego. W wersji oryginalnej lało się ją na krzak rozmarynu, który z kolei obkładało się ulipkami, czyli krótkimi rurkami z kremem. Razem miało to udawać choinkę przykrytą czapą śniegu i leżące wokół niej szyszki. A robiło się to tak: | Krajobraz zimowy zrobiony z „piany”, czyli bitej śmietany na słodko, to jeszcze jeden koncept na barokową iluzję kulinarną wzięty z ''Compendium'' Czernieckiego. W wersji oryginalnej lało się ją na krzak rozmarynu, który z kolei obkładało się ulipkami, czyli krótkimi rurkami z kremem. Razem miało to udawać choinkę przykrytą czapą śniegu i leżące wokół niej szyszki. A robiło się to tak: | ||
| Linia 545: | Linia 545: | ||
{{Komentarze}} | {{Komentarze}} | ||
[[Kategoria: ]] | [[Kategoria: Napoléon Bonaparte]] | ||
[[Kategoria: Stanisław Czerniecki]] | |||
[[Kategoria: Jan Henryk Dąbrowski]] | |||
[[Kategoria: Adam Mickiewicz]] | |||
[[Kategoria: Arkas]] | |||
[[Kategoria: Barszcz]] | |||
[[Kategoria: Bita śmietana]] | |||
[[Kategoria: Blamas]] | |||
[[Kategoria: Cielęcina]] | |||
[[Kategoria: Czekolada]] | |||
[[Kategoria: Dorsz]] | |||
[[Kategoria: Figatelle]] | |||
[[Kategoria: Kapłon we flaszy]] | |||
[[Kategoria: Rosół]] | |||
[[Kategoria: Karp]] | |||
[[Kategoria: Kawior]] | |||
[[Kategoria: Kontuza]] | |||
[[Kategoria: Lody szafranowe]] | |||
[[Kategoria: Łosoś]] | |||
[[Kategoria: Orzeszki piniowe]] | |||
[[Kategoria: Pieczeń po huzarsku]] | |||
[[Kategoria: Rozmaryn]] | |||
[[Kategoria: Rurka z kremem]] | |||
[[Kategoria: Szafran]] | |||
[[Kategoria: Szupak niekrojony, na troje gotowany]] | |||
[[Kategoria: Śliwki suszone]] | |||
[[Kategoria: Nowożytność]] | |||
[[Kategoria: XIX wiek]] | |||
<!-- | <!-- | ||
[[en:Epic Cooking: | [[en:Epic Cooking: The Last Old Polish Feast]] | ||
--> | --> | ||