10 266
edycji
Zmiany
== Litewski panteon ==
[[File:Mikalojus Konstantinas Ciurlionis - PERKUNAS (THOR) - 1909.jpg|thumb|Miotająca pioruny ręka Perkūnasa<br>{{small|Mal. Mikalojus Čiurlionis (1909)}}]]
Jest koniec XIV początek XV wieku. Od Grecji po Skandynawię i od Islandii po Ruś starożytne pogańskie wierzenia – które, tak jak większość języków, którymi mówi się w Europe, pochodziły jeszcze od Praindoeuropejczyków – uległy zapomnieniu, zastąpione przez wielkie religie rodem z Bliskiego Wschodu: chrześcijańską, muzułmańską i żydowską (chociaż, biorąc pod uwagę przemożny wpływ zoroastryzmu na rozwój judaizmu, można powiedzieć, że to też religie indoeuropejskie, tylko przepuszczone przez semicki filtr). W całej Europie rodzimi bogowie musieli ustąpić jedynemu Bogowi.
W całej? Nie! W nadbałtyckich puszczach ciągle jeszcze żyje nieustraszony lud, który w świętych gajach nadal oddaje cześć bogom swoich przodków. Co więcej, nie dość, że nie uległ obcemu podbojowi, to w krótkim czasie ciągu ostatnich stu lat sam podbił sąsiednich wyznawców prawosławnego chrześcijaństwa, islamu i judaizmu, i stworzył mocarstwo, które ciągnie się od Bałtyku po Morze Czarne. To „Litwa, wyszedłszy ze swoich lasów i bagnisk, niszczyła mieczem i ogniem okoliczne państwa, i stała się wkrótce straszną na północy. Dzieje nie wyjaśniły jeszcze dostatecznie, jakim sposobem naród tak słaby i tak długo obcym hołdujący, mógł od razu oprzeć się i zagrozić wszystkim swoim nieprzyjaciołom, z jednej strony prowadząc ciągłą morderczą z zakonem krzyżowym wojnę, z drugiej łupiąc Polskę, wybierając opłaty u Nowogrodu Wielkiego i zapędzając się aż na brzegi Wołgi i półwysep Krymski.”<ref>{{Cyt
| nazwisko = Mickiewicz
| imię = Adam
Wróćmy do pani Perkūnasowej, czyli Žemyny. Bogini ziemi jest córką '''Saulė''' i '''Mėnua''', czyli bogini słońca i boga księżyca. Nie jest to, niestety, szczęśliwe małżeństwo; Mėnuo zakochał się bowiem w pięknej '''Aušrinė''', bogini gwiazdy zarannej (por.: słow. Jutrzenka, gr. Eos, rzym. Aurora, indyjska Uszas). Zdradzona Saulė poskarżyła się Perkūnasowi, który za karę obił teściowi twarz (siniaki widać do tej pory na tarczy księżyca). Ustanowiono też naprzemienną opiekę nad córką: Saulė widzi się z Žemyną tylko w dzień, a Mėnuo – w nocy. Žemyna i Perkūnas mają dwójkę dzieci – bliźniaków zwanych '''Ašvieniai''' (por.: ind. Aświnowie, słow. Lel i Polel, gr. Kastor i Polluks), którzy pod postacią rączych rumaków ciągną przez nieboskłon powóz swojej babci, Saulė, w którym wiezie ona rozgrzaną do jasności tarczę słoneczną wykutą specjalnie przez boskiego kowala '''Teliavelisa''' (por.: słow. Swarog, gr. Hefajstos, rzym. Wulkan). Warto wspomnieć o jeszcze dwóch boginiach: jedną jest '''Gabija''', która (niczym gr. Hestia, rzym. Westa) strzeże ogniska domowego. Druga to '''Medeina''', znana też po przydomkiem Žvėrinė, który nieprzypadkowo brzmi podobnie do słowa „zwierzyna”, jest to bowiem bogini lasów i dzikich zwierząt (jak gr. Artemida, rzym. Diana), objawiająca się pod postacią łowczej suki.
Władcy litewscy, poczynając od Mendoga półtora wieku temu aż po Jagiełłę i Witolda, już przyjmowali chrzest. Niektórzy nawet po kilka razy, by ma zmianę przypodobać się prawosławnym i katolikom. W głębi duszy pozostawali jednak wierni bogom litewskim.
== Źródła ==