Otwórz menu główne
Z widelcem wśród książek

Zmiany

Tego jeść nie będziecie, bo jest obrzydliwością

Dodane 1728 bajtów, 22:42, 25 maj 2022
== Zwierzęta czyste i nieczyste ==
[[File:Czworonogi.png|400px|right|Zwierzęta czworonożne są koszerne, jeśli mają racice i przeżuwają pokarm.]]
 
Każdy, kto choć minimalnie orientuje się w żydowskich przepisach żywieniowych, wie zapewne, że Żydom nie wolno jeść wieprzowiny (choć nie przeszkadza to niektórym sprzedawcom i restauratorom w Polsce oferować np. [https://krytykkulinarny.pl/2010/01/kulinarny-ekumenizm/ „schabu po żydowsku”]). Ale sprawa jest bardziej złożona. Prawo żydowskie w swojej części dotyczącej żywności, czyli ''kaszrut'', zajmuje się głównie ustaleniem, co jest rytualnie „czyste”, czyli koszerne, a więc nadające się do jedzenia, a co „nieczyste”, czyli trefne. Najbardziej szczegółowy podział dotyczy mięsa. Zacznijmy od lądowych czworonogów i co na temat ich „czystości” mówi Biblia.
{{clear}}
{{ Cytat
| Nie będziecie jedli nic obrzydliwego. Oto zwierzęta, które możecie jeść: wół, baran, koza, jeleń, gazela, daniel, koziorożec, antylopa, bawół i kozica. Możecie jeść wszelkie zwierzę o rozdzielonym kopycie, to jest parzysto rozłożonej racicy, i które przeżuwa.
| źródło = {{Cyt | tytuł = Biblia Tysiąclecia Online | rozdział = Księga Powtórzonego Prawa, | inni r = rozdz. 14, wersy 3–6 | adres rozdziału = https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=226 | wydawca = Wydawnictwo Pallottinum | miejsce = Poznań | rok = 2003 }} }}
[[File:Gazelle rumination - zoom.webm|thumb|left|Impala, czyli jak najbardziej koszerna południowoafrykańska antylopa, przeżuwa pokarm (zwróćcie uwagę na przełyk).]]
[[FileA zatem, żeby lądowy ssak był koszerny, musi spełniać równocześnie dwa warunki:Czworonogiprzeżuwać pokarm (tzn.png|400px|right|Zwierzęta czworonożne są koszernepołknąć, częściowo strawić w jednym żołądku, zwrócić do jamy ustnej, pogryźć, znowu połknąć i strawić do końca w pozostałych żołądkach) oraz posiadać racice, czyli parzyste kopyta. I tak na przykład, jeśli mają świnia ma racice , ale nie przeżuwa, więc jest niekoszerna. Wielbłąd jest przeżuwaczem i przeżuwają ma po dwa palce u każdej nogi, ale zakończone paznokciami, a nie racicami, więc też odpada. Zając też dwukrotnie przepuszcza pokarmprzez swój układ trawienny, ale kopyt ewidentnie nie ma, więc również jest trefny. Jedyne zwierzęta, które spełniają oba warunki naraz, należą do podrzędu ''Ruminantia'', czyli przeżuwaczy. Oprócz tych wymienionych w powyższym cytacie biblijnym, są wśród nich m.in. sarny, żyrafy i myszojelenie, ale ze zwierząt, które typowo hoduje się na mięso, zostają tylko krowy, owce i kozy.  Warto przy tym zauważyć, że pojęcie czystości rytualnej nie ma nic wspólnego z tym, czy dane zwierzę jest fizycznie czyste, czy brudne. Czystość rytualna nie jest też kategorią moralną, więc nie jest tak, że zwierzęta czyste są w jakiś sposób lepsze od nieczystych. Wszystkim, jako stworzeniom Bożym, należy się ze strony ludzi taki sam szacunek. Różnica jest tylko taka, że jedne nadają się do jedzenia przez Żydów, a pozostałe są jakieś takie… „obrzydliwe”.]] 
[[File:Zwierzęta wodne.png|400px|right|Zwierzęta żyjące w wodzie są koszerne, jeśli mają płetwy i łuski.]]
[[File:Zwierzęta latające.png|400px|right|Latające kręgowce są koszerne, jeśli nie są drapieżne ani nie należą do innych rodzajów zakazanych.]]
Źródło: „http://zwidelcemwsrodksiazek.pl/index.php/Specjalna:MobileDiff/6951”