10 397
edycji
Zmiany
brak opisu edycji
Tylko dlaczego właśnie taki, a nie inny kształt? Dlaczego nie kulka albo dysk, tylko znacznie trudniejszy do uformowania torus? Taki kształt ma dwie zalety: po pierwsze, wypiek z dziurą ma niewiele mniejszą objętość, ale znacznie większą powierzchnię, niż podobnej wielkości wypiek bez dziurki (dowód poprzez stosowne obliczenia powierzchni i objętości torusa oraz elipsoidy obrotowej pozostawiam jako zadanie dla Czytelnika). Zaś większa powierzchnia oznacza, że podczas obróbki termicznej ciepło rozprowadza się wewnątrz wypieku szybciej i bardziej równomiernie. Po drugie, takie dziurawe pieczywo jest łatwiejsze w transporcie – zwłaszcza dla ulicznego sprzedawcy, który owe ''taralli'' mógł sobie po prostu nanizać na sznurek czy kij i tak chodzić z nimi po ulicy. A i klienci, jeśli nie zjedli go od razu, to czasem zakładali sobie taki produkt na rękę jak bransoletkę, by zostawić go sobie na później.
Suche i twarde ''taralli'' pełniły podobną funkcję co starożytne ''buccellata'' – można je było przechowywać nawet przez pół roku, a potem zjeść, maczając je w winie, żeby zmiękły. Czy inspiracją dla formy toroidalnych ''taralli'' były arabskie ''ka'ak'', przywożone przez lewantyńskich marynarzy do puglijskiego portu? Całkiem możliwe, choć nie wiadomo na pewno. W każdym razie wkrótce po tym, jak ''taralli'' pojawiły się na południu Włoch, na północy zaczęto wypiekać podobne w wyglądzie produkty o różnych regionalnych nazwach, jak ''bricuocoli„bricuocoli”, ciaramilie„ciaramilie”, pane „pane del marinaiomarinaio”, mescuotte„mescuotte”, ciambelle„ciambelle”, ciambelloni„ciambelloni”, braciatelle„braciatelle”, brazzatelle„brazzatelle”,'' czy ''brasadèle„brasadèle”''<ref>{{Cyt
| tytuł = The Oxford Companion to Italian Food
| nazwisko r = Riley
| rok = 2007
| strony = 70–73
}}</ref> (trzy ostatnie słowa przypominają ''braccialetto„braccialetto”'', czyli „bransoletkę”; ostatecznie i ''braciatella„braciatella”'', i ''braccialetto„braccialetto”'' pochodzą z łacińskiego ''bracchium„bracchium”'', czyli „przedramię”).
{{clear}}
== Precle ==
[[File:Brezel.png|thumb|upright=.6|Jak mówi się na precle i precelki w różnych dialektach języka niemieckiego]]
Włoskie ''la brazzatella„la brazzatella”'' brzmi już całkiem podobnie do niemieckiego ''die Brezel„die Brezel”''… Albo ''das Brezel„das Brezel”''? A może ''der Brezel„der Brezel”''? Wśród osób niemieckojęzycznych nie ma zgody, co do tego, czy to jest ta, to, czy ten precel. Ani co do tego, czy pierwsze „e” w tym słowie jest długie, czy krótkie (''der„der/die/das BretzelBretzel”''). Są też tacy, głównie w Bawarii i w Austrii, którzy mówią ''die Brezen„die Brezen”'' (ewentualnie ''der Brezen„der Brezen”''). Albo ''die Brezg„die Brezg”'', jak mawiają na pograniczu bawarsko-szwabskim.<ref> {{Cyt
| tytuł = Atlas zur deutschen Alltagssprache
| rozdział = Bre(t)z-