Otwórz menu główne

Zmiany

Bajgle, precle, obwarzanki

Usunięte 9 bajtów, 12:26, 23 sie 2019
}}</ref>
[[File:Warwick Goble, Sprzedawca simitów.jpg|thumb|upright=.6|Mężczyzna sprzedający ''simitlersimit'' w&nbsp;Stambule ok. 1906&nbsp;r.]]
Produkcja towarów luksusowych zawsze była lukratywnym biznesem, więc nic dziwnego, że cech piekarzy starał się zmonopolizować sprzedaż obwarzanków na terenie Krakowa. Udało się to w&nbsp;1496 r, kiedy król Jan Olbracht wydał przywilej zezwalający na wypiek pszennego pieczywa – w&nbsp;tym obwarzanków – tylko piekarzom cechowym. Co więcej, obwarzanki można było wypiekać wyłącznie w&nbsp;Wielkim Poście. Przepis ten złagodzono nieco w&nbsp;1720&nbsp;r. (wypiek przez cały rok, ale tylko w&nbsp;dni postne), a&nbsp;ostatecznie zniesiono dopiero w&nbsp;połowie XIX&nbsp;w. Oczywiście nie wszyscy piekarze stosowali się do tych ograniczeń. Do 1561&nbsp;r. na północnych przedmieściach Krakowa (w rejonie dzisiejszego pl. Biskupiego i&nbsp;Pędzichowa) działały zakłady piekarzy niezrzeszonych w&nbsp;cechu, zwanych partaczami (lub, z niemiecka, fuszerami). Stosunki między piekarzami cechowymi a&nbsp;partaczami były mniej więcej takie jak między taksówkarzami a&nbsp;kierowcami Ubera, a&nbsp;ich kulminacją było spalenie piekarni partackich w&nbsp;Pędzichowie.<ref>{{ Cyt
| nazwisko = Czaja
}}</ref>
Z XVI&nbsp;w. pochodzi najstarsza znana wzmianka o&nbsp;tureckich chlebkach zwanych ''simitlersimit'', do złudzenia przypominających krakowskie obwarzanki. Jedne i&nbsp;drugie robi się z&nbsp;dwóch wałeczków drożdżowego ciasta splecionych w&nbsp;wieniec, ozdabia posypką, piecze, a&nbsp;na koniec sprzedaje ze specjalnych wózków. Różnica jest taka, że ''simitlersimit'' nie obwarza się w&nbsp;wodzie z&nbsp;odrobiną miodu, tylko moczy w&nbsp;wodzie z&nbsp;melasą, sezamowa posypka jest znacznie obfitsza w&nbsp;wersji tureckiej, no i&nbsp;kolor wózków jest różny (w Krakowie – niebieskie, w&nbsp;Stambule – czerwone). Tylko że jeszcze na początku XX&nbsp;w. turecki ''simit'' miał kształt cienkiego pierścienia, a&nbsp;nie grubego wieńca, który to kształt krakowskie obwarzanki miały już najpóźniej w&nbsp;latach 20. tegoż stulecia. Trudno stwierdzić z&nbsp;całą pewnością, kto od kogo odgapił, ale lokalny patriotyzm każe mi przyjąć, że oryginalny kształt pochodzi jednak spod Wawelu.
[[File:Obwarzanki nad Wisłą 1929.jpg|thumb|upright|left|Chłopiec sprzedający obwarzanki krakowskim plażowiczkom nad Wisłą ok. 1929&nbsp;r.]]