Zmiany

Wróćmy do idealnego pączka, którego opisałem u samej góry. Czy gdyby, zamiast lukru ze skórką pomarańczową, ozdobić go tylko cukrem pudrem, to nadal byłby pączkiem. Oczywiście, choć może nie tak dobrym. A gdyby go usmażyć w maśle zamiast smalcu? Nadal pączek, przecież o „pączku w maśle” mówi się już od co najmniej XVI w. A prawda jest taka, że dzisiejsze pączki smaży się przeważnie w oleju rzepakowym lub palmowym i nie przestają być pączkami. A gdyby taki wyrób nadziać czymś innym niż konfitura różana? Też pączek, nawet jeśli naszprycuje się go jakimś tanim dżemem truskawkowym. A w ogóle bez nadzienia? To beznadzienniebyłby już beznadzienny, ale jednak nadal pączek…

Co w takim razie decyduje o pączkości pączka? Pani Heather Delauncey HunwickCzy każdy smakołyk ze smażonego ciasta można nazwać pączkiem? Raczej nie, kanadyjskow końcu pączek to nie to samo co faworek, racuch czy naleśnik, choć jeśli zajrzymy do dawnych książek kucharskich, to zobaczymy, że dawni Polacy mieli nieco większe wątpliwości co do właściwej terminologii. Weźmy na przykład, rękopiśmienny zbiór przepisów, którym posługiwano się na dworze książąt Radziwiłłów. W większej części jest to przekład niemieckiej książki pt. ''Ein Koch- und Artzney-Buch'' (''Książka kucharsko-australijska specjalistka od tego typu przysmakówlekarska''). Otóż anonimowy tłumacz używał słowa „pączek” wszędzie tam, gdzie w oryginale pojawiało się słowo „''Krapfen''”. Ale czasami sam zauważał, zaproponowała taką otoże z kontekstu wynika, dość szerokąże danej potrawy nijak pączkiem nazwać nie można, ale zarazem konkretnąi dodawał swój własny komentarz, definicję pączkaże to bardziej naleśniki niż pączki:

==== Swoją drogą, nie bardzo wiem, dlaczego niemieckie „''Waffen-Krapfen''” (pączki bojowe?) stały się w przekładzie „pączkami księżymi”. Samo słowo „''Krapfen''” do tej pory oznacza pączka w dzisiejszym sensie. Ale na przykład w Brandenburgii na pączki mówi się „''Berliner Pfannkuchen''”, czyli dosłownie „berlińskie naleśniki” – pozostałość po czasach, kiedy wszystkie wyroby ze smażonego ciasta wrzucano do tego samego wora. Prawie sto lat radziłłowskim rękopisie, Wojciech Wielądko < Menon ====zabrał się za tłumaczenie nieco nowocześniejszej książki kucharskiej, tym razem francuskiej. Była to ''La cuisinière bourgeoise'' autorstwa Menona, czyli dosłownie „Kucharska mieszczańska”, która w przekładzie Wielądki dziwnie zmieniła płeć i stan społeczny, stając się ''Kucharzem doskonałym''. Tutaj słowo „pączek” posłużyło jako polski odpowiednik francuskiego „''beignet''” – tym razem dość bezkrytycznie, przez pączkami u Wielądki są nawet ćwiartki jabłek smażone w cieście.