Zmiany

Najważniejszym i dominującym humorem jest ''krew'' (po grecku „''haima''”, po łacinie „''sanguis''”). Pozostałe to ''śluz'' (zwany też z grecka ''flegmą''), ''żółć'' (''cholera'') oraz ''czarna żółć'' (''melancholia''). Tej ostatniej nikt nigdy nie widział (a jej polska nazwa to oksymoron), ale przecież musi istnieć, bo inaczej liczba humorów nie zgadzałaby się z liczbą żywiołów. ''Krew'' jest wilgotna i ciepła jak ''powietrze'', ''śluz'' – wilgotny i chłodny jak ''woda'', ''żółć'' – sucha i ciepła jak ''ogień'', a ''czarna żółć'' – sucha i chłodna jak ''ziemia''. To bardzo ważne, więc żeby lepiej zapamiętać, polecam nauczyć się poniższego wierszyka z XVII w.

Humory nie występują To, co zjemy i strawimy, wędruje z jelit do wątroby, w której pokarm przerabiany jest na krew. Z wątroby krew transportowana jest żyłami do pozostałych narządów – po pierwsze, żeby je zasilić w ciele substancje odżywcze, a po drugie, żeby przerobić krew na inne humory. Śluz powstaje w różnych ilościach; ''krwi''mózgu, jak już wspomniałema bliżej wątroby produkowane są oba rodzaje żółci: żółta w pęcherzyku żółciowym, a czarna – w śledzionie. Inne płyny ustrojowe też powstają z krwi – np. w jądrach krew przerabiana jest najwięcejna męskie nasienie (spermę), a tajemniczej ''czarnej żółci'' w macicy – najmniejna żeńskie nasienie, które wygląda tak samo krew i wycieka z ciała kobiety raz w miesiącu. Idealne proporcje są takieJeśli chodzi o rolę serca i płuc, to teoria Galenowska nie bardzo trzyma się kupy, więc ten temat dyskretnie pominiemy. Dość powiedzieć, że na jedną część z serca rozprowadzana jest tętnicami krew wzbogacona o tchnienie życiowe (''czarnej żółcipneumę'' przypadają cztery części ''żółci'' żółtej), czyli specjalną substancję, ''śluzu'' – jeszcze cztery razy tylektóra odpowiada za te procesy życiowe, a ''krwi'' – czterokrotnie więcej niż ''śluzu''których nie da się wytłumaczyć inaczej.

Humory nie występują w ciele w równych ilościach; krwi, jak już wspomniałem, jest najwięcej, a tajemniczej czarnej żółci – najmniej. Idealne proporcje są takie, że na jedną część czarnej żółci przypadają cztery części żółci zwykłej, śluzu – jeszcze cztery razy tyle, a krwi – czterokrotnie więcej niż śluzu. Z tym że ta idealna proporcja w praktyce się nie zdarza; kompleksja humoralna każdego człowieka w jakiś sposób od niej odbiega – tego humoru ma za dużo, tamtego za mało. A to oznacza, że zdrowych ludzi nie ma – są tylko mniej lub bardziej chorzy. Cel medycyny jest prosty: korygować ilość humorów w ciele pacjenta, tak by jak najbardziej zbliżyć się do stanu idealnej równowagi.