10 255
edycji
Zmiany
brak opisu edycji
W to, że polskie pierogi i ukraińskie wareniki pochodzą od wspólnego przodka, jestem znacznie bardziej skłonny uwierzyć, bo jedne od drugich różnią się właściwie tylko nazwą. Jeśli wierzyć legendzie, [[Święty Jacek z pierogami|o której pisałem w moim pierwszym wpisie na tym blogu]], pierogi sprowadził z Rusi do Polski dominikański misjonarz, św. Jacek Odrowąż. I to na jakieś dziesięć lat przed pierwszym najazdem wojsk mongolskich na Polskę. A jeśli sprowadził je z Rusi, to czy to były już pierogi ruskie?
== Wszystkie Rusie w jedną Rosję ==W XIV w. północno-wschodnie księstwa ruskie na tzw. Zalesiu, zaczęły coraz skuteczniej buntować się przeciwko swoim mongolsko-tatarskim zwierzchnikom. Najskuteczniejsze w tym buncie było Księstwo Moskiewskie, które gdy tylko zrzuciło z siebie mongolsko-tatarskie jarzmo, to zaczęło podbijać sąsiednie księstewka. Wielki książę moskiewski Iwan Groźny (pan. 1533--1584) przyspieszył tę ekspansję we wszystkich kierunkach, a równocześnie dorobił do tej ekspansji odpowiednią ideologię. Po pierwsze, po tym jak Turcy osmańscy zdobyli Konstantynopol, Moskwa miała być ,,trzecim Rzymem": następcą cywilizacji rzymskiej, a jeszcze bardziej -- greckiej. Tak jak katolicy używali zlatynizowanych wersji ,,Rusi" ('',,Russia", ,,Ruthenia"''), tak prawosławni urzędnicy zhellenizowali ją na '',,Ρωσσία"'' ('',,Rōssía"''), a stąd już była krótka droga do nowej moskiewskiej nazwy Rusi: '',,Россия"'' ('',,Rossija"''). Po drugie, władcy Moskwy pragnęli zjednoczyć w swoich rękach wszystkie możliwe Rusie, więc tytułowali się ,,carami wszech Rusi". Oczywiście -- zgodnie z zasadą, którą do tej pory kieruje się Putin -- Rusią, czy też Rosją, było wszystko, co Moskalom udało się podbić -- od Krymu po Alaskę. Iwan Groźny próbował też podbić te ziemie ruskie, które nadal były pod panowaniem litewskim. Wielki książę litewski Zygmunt August (pan. 1548--1572) wiedział, że Litwa nie zdoła ich obronić przed Moskalami bez pomocy Polski. Dlatego król polski Zygmunt August postanowił połączyć Polskę i Litwę w jedno państwo. Żeby przekonać zgromadzonych w Lublinie litewskich bojarów do tego pomysłu, zaczął odłączać kawałki litewskiej Rusi i przyłączać je do Polski. W ten sposób przyłączył do Polski kolejno Podlasie, Wołyń, Podole, Ukrainę... I dopiero wtedy bojarzy zorientowali się, że za chwilę cała Litwa stanie się częścią Polski, więc wreszcie zgodzili się na tę unię. W ten sposób powstała Rzeczpospolita Polsko-Litewska, z tym że do polskiej części, zwanej Koroną, należały teraz olbrzymie, żyzne i słabo zaludnione obszary aż po Czernichów i Zaporoże (które szybko stały się terenem polskiej kolonizacji), a mniejsza część ziem ruskich -- głównie lasy i bagna -- została w części litewskiej. Z czasem z ludności ruskiej po obu stronach tej nowej granicy wyrosły dwa oddzielne narody: ukraiński w części polskiej i białoruski w części litewskiej.
* Pirogi w ''Domostroju''; pierwsze wzmianki o pirogach w Polsce
{{ Cytat
| A jak pieką chleb, to część ciasta odłożyć i pirogi nadziać, {{...}} w dni tłuste -- z nadzieniem tłustym [tj. mięsnym], jakie się trafi, a w dni postne -- z kaszą, albo z grochem, albo z sokiem [tj. na słodko], albo z rzepą, albo z grzybami, albo z rydzami, albo z kapustą -- co Bóg da, to rodzinę ucieszy.
| oryg = А коли хлебы пекутъ, ино того же тѣста вѣлети отняти и пироговъ начинити, {{...}} в скоромные дни скоромною начинкою, какая лучится, а в посные дни с кашею или з горохомъ, или с сокомъ, или рѣпа, или грибы, или рыжики, или капуста — что Богъ лучит, ино семъе потешенье.
}}
== Zabory ==