10 442
edycje
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
[[File:Odznaka orderu Pomiana.jpg|thumb|Odznaka orderu Pomiana]]
Motto<gallery>File: ''Materia superat opus'' (Dzieło przewyższa tworzywo)Odznaka orderu Pomiana.jpg|Odznaka orderu Pomiana{{clear}}</gallery>
[[File:Przypkowscy.jpg|thumb|left|Tadeusz Przypkowski (1905–1977) – w fotelu pod portretem swojego ojca, Feliksa Przypkowskiego (1872–1951). Z prawej strony stoi jego syn, Piotr Maciej Przypkowski (ur. 1947), a po lewej – wnuk, Jan Aleksander Przypkowski (ur. 1973), obecny dyrektor Muzeum im. Przypkowskich.]]
[[File:Ekslibris Przypkowskiego.jpg|thumb|upright|Ekslibrys Przypkowskiego]]
[[File:Ekslibris gastronomiczny Przypkowskiego.jpg|thumb|Ekslibrys gastronomiczny Przypkowskiego]]
{{clear}}<gallery>File:Tadeusz Przypkowski 1.jpg|Tadeusz PrzypkowskiFile:Przypkowscy.jpg|Tadeusz Przypkowski (1905–1977) – w fotelu pod portretem swojego ojca, Feliksa Przypkowskiego (1872–1951). Z prawej strony stoi jego syn, Piotr Maciej Przypkowski (ur. 1947), a po lewej – wnuk, Jan Aleksander Przypkowski (ur. 1973), obecny dyrektor Muzeum im. Przypkowskich.File:Ekslibris Przypkowskiego.jpg|Ekslibrys PrzypkowskiegoFile:Ekslibris gastronomiczny Przypkowskiego.jpg|Ekslibrys gastronomiczny Przypkowskiego</gallery>
== Kapituła <gallery>File:Order Pomiana - Polska 2.JPG|Obiad kapituły orderu ==Pomiana w drugą rocznicę śmierci Edwarda Pożerskiego. U prawego szczytu stołu siedzi gospodarz spotkania, wielki mistrz Tadeusz Gronowski, a u lewego stoi kanclerz kapituły Tadeusz Przypkowski.File:Order Pomiana - Polska.jpg</gallery>
<!-------------------------------------------------------------------------->* [https://archiwum.rp.pl/artykul/221765-Na-poczatek–-zupa-cebulowa-przypkowska.html Na początek - zupa cebulowa przypkowska] (Rzepa, dostęp płatny)== Losy orderu ==
* [https://przekroj.pl/en/archive/artykuly/61924?f=numer Order Pomiana] (Przekrój, 1966)
=== Przypkowska zupa cebulowa ===
[[File:Maja Berezowska, Stanisław Leszczyński gotuje zupę.JPG|thumb|Król Stanisław Leszczyński doprawia zupę cebulową.<br>{{small|Mal. Maja Berezowska (1970)}}]]
[[File:Zupa cebulowa przypkowska.jpg|thumb|Przypkowska zupa cebulowa.<br>{{small|Ryt. Tadeusz Przypkowski}}]]
{{ Cytat
| Przypkowska zupa cebulowa (pod tą nazwą spopularyzowana już wśród smakoszy Paryża, a nawet serwowana w najlepszej restauracji Madrytu, od pokoleń tradycyjnie podawana w rodzinie Przypkowskich. Posiadając wszelkie cechy staropolskiej kuchni, nie figuruje jednak w drukowanych książkach kucharskich). Półtora litra chudego rosołu wołowego, 6 dużych słodkich cebul (jeżeli cebule zbyt ostre, zupa wymaga lekkiego przysłodzenia), 6 kromek żytniego ciemnego razowego chleba, 30 do 40 g masła i do smaku: gałka muszkatołowa, imbir, goździki korzenne, pieprz, sól i o ile można curry, która przecież wreszcie do Polski dociera! Cebule w cienkich plastrach przysmażyć na maśle na złoto, kromki chleba zaś osobno przysmażyć na chrupiąco, pokruszyć i razem z cebulą rozgotować w rosole, przetrzeć przez gęste sito, dodać korzeni do smaku indywidualnego i o ile przy tym ostygła – podgrzać przed podaniem w głębokich czarkach, z kruchymi ciasteczkami. Aleksander Dumas w swych gastronomicznych rozważaniach podaje anegdotę, jak Stanisław Leszczyński spóźnił się o dwa dni na przyjęcie do królowej córki w Wersalu, przyrządzając na ten polski sposób doskonałą francuską zupę cebulową, jaką mu w gospodzie po drodze podali.
| źródło = {{Cyt
| nazwisko = Berezowska
| imię = Maja
| nazwisko2= Przypkowska
| imię2 = Stefania
| nazwisko3= Przypkowski
| imię3 = Tadeusz
| nazwisko4= Samozwaniec
| imię4 = Magdalena
| tytuł = Łyżka za cholewą, a widelec na stole: mała kulinarna silva rerum
| nazwisko r = Przypkowska
| imię r = Stefania
| rozdział = Garść kulinarnych polskich przepisów
| wydawca = Wydawnictwo Literackie
| miejsce = Kraków
| rok = 1977
| strony = 83
}} }}
{{clear}}
== Obrazki ==
File:Tadeusz Przypkowski 1.jpg|Tadeusz Przypkowski
File:Edward Pożerski herbu Pomian.jpg|Edward Pożerski herbu Pomian
File:Józef Cyrankiewicz z kieliszkiem.jpg|Józef Cyrankiewicz
File:Maja Berezowska, Sobieski i Marysieńka.JPG|Sobieski i Marysieńka
File:Order Pomiana - Polska 2.JPG|Obiad kapituły orderu Pomiana w drugą rocznicę śmierci Edwarda Pożerskiego. U prawego szczytu stołu siedzi gospodarz spotkania, wielki mistrz Tadeusz Gronowski, a u lewego stoi kanclerz kapituły Tadeusz Przypkowski.
File:Order Pomiana - Polska.jpg
File:Order Pomiana - Francja 2.JPG|Przypkowski (z prawej) wręcza odznaki orderu Pomiana Rogerowi Topolinskiemu (z lewej) i Jean-Dominique'owi Arnaboldiemu (Paryż, 1965)
File:Order Pomiana - Francja.JPG|Przypkowski z członkami francuskiego kolegium orderu Pomiana (Paryż, 1971)
File:Podkładka pod piwo z zegarem słonecznym.jpg|Podkładka pod piwo z zegarem słonecznym
{{Nawigacja|poprz=}}
brak opisu edycji
{{data|?? ?? 2021}}
== Wstęp ==
Ogólnie o orderze Pomiana
* [https://niemczyk.pl/storage/catalog_files/1630311585_KatalogA30_small.pdf?fbclid=IwAR3lXRaG__qw4MIjSrw4NMCwk_8syxxo7bfkxgScWGLeFL3_o4VEAq0j5AU Katalog numizmatyczny], s. 353
* Motto: ''Materia superat opus'' (Dzieło przewyższa tworzywo)
== Patron orderu -- guru galijskiej gastronomii ==
* [https://docplayer.fr/210415603-Pourquoi-la-cuisine-n-est-pas-une-science.html Pourquoi la cuisine n’est pas une science ?] (O Pomianie)
* [[Szkic:Notatki#Kuchnia_polska_widziana_znad_Sekwany|Kuchnia polska widziana znad Sekwany]]
<gallery>
File:Edward Pożerski herbu Pomian.jpg|Edward Pożerski herbu Pomian
</gallery>
== Dygresja pierwsza: Czy Pożerski pożerał pożerskie? ==
== Założyciel orderu -- ostatni szlachcic w Polsce Ludowej ==
Trochę ponad rok temu zgłosiłem się do prof. Jarosława Dumanowskiego, kierownika Centrum Dziedzictwa Kulinarnego na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, z zamiarem doktoryzowania się z historii kulinarnej. Nie miałem jednak jeszcze pomysłu, o czym konkretnie miałbym rozprawę doktorską napisać. Profesor zaproponował, żebym zajął się kolekcją przepisów kuchennych ze zbiorów [http://muzeum.jedrzejow.pl/o-nas/zbiory/ Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie.] Jeśli cokolwiek wiecie o tej placówce, to pewnie nie zdziwi Was moja pierwsza reakcja: przecież to jest muzeum zegarów słonecznych! No i rzeczywiście, unikatowa kolekcja zegarów słonecznych, którą w 1895 r. rozpoczął miejscowy lekarz, Feliks Przypkowski, a później rozbudował jego syn Tadeusz, jest największą chlubą jędrzejowskiego muzeum. Lecz Tadeusz Przypkowski nie tylko kontynuował pasję ojca, ale miał też różne własne; interesował się historią sztuki i astronomii, fotografią bromolejową, bibliofilstwem i ekslibrysami, heraldyką, a oprócz tego był też smakoszem i zbieraczem kulinariów.
* [http://pau.krakow.pl/SHS/shs-19-2020-5.pdf Rafał Zaczkowski, Tadeusz Konrad Przypkowski (1905–1977) – gnomonik z Jędrzejowa]
| rok = 1966
}}
{{ Cytat
** referat wygłoszony na [https://www.biusante.parisdescartes.fr/sfhm/hsm/HSMx1969x003x001/HSMx1969x003x001x0039.pdf XII Międzynarodowym Kongresie Historii Nauki] w Paryżu (sierpień 1968 r.)
<gallery>
File:Maja Berezowska, Sobieski i Marysieńka.JPG|Sobieski i Marysieńka
File:Podkładka pod piwo z zegarem słonecznym.jpg|Podkładka pod piwo z zegarem słonecznym
</gallery>
== Kapituła orderu ==
* [https://przekroj.pl/en/archive/artykuly/61924?f=numer Order Pomiana] (Przekrój, 1966)
* [https://archiwum.rp.pl/artykul/221765-Na-poczatek–-zupa-cebulowa-przypkowska.html Na początek - zupa cebulowa przypkowska]
=== Gomułka i Cyrankiewicz ===
* [https://biznes.newseria.pl/biuro-prasowe/kultura/osobisty-ochroniarz,b313907876 Osobisty ochroniarz Gomułki i Gierka w Muzeum Życia w PRL]
* [https://tvn24.pl/magazyn-tvn24/sympatyczny-facet-od-odrabywania-rak,72,1497 Wywiad z Piotrem Lipińskim, autorem książki ''Cyrankiewicz, wieczny premier (https://tvn24.pl)'']
<gallery>
File:Józef Cyrankiewicz z kieliszkiem.jpg|Józef Cyrankiewicz
</gallery>
=== Lista członków kapituły ===
| [[File:Mirosław Żuławski.jpg|100px|Mirosław Żuławski]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Mirosław_Żuławski Mirosław Żuławski]'''<br>(1913--1995) || Pisarz, dyplomata, reprezentant Polski w Unesco
|}
== Dygresja druga: Przypkowska zupa cebulowa ==
[[File:Maja Berezowska, Stanisław Leszczyński gotuje zupę.JPG|thumb|Król Stanisław Leszczyński doprawia zupę cebulową.<br>{{small|Mal. Maja Berezowska (1970)}}]]
[[File:Zupa cebulowa przypkowska.jpg|thumb|Przypkowska zupa cebulowa.<br>{{small|Ryt. Tadeusz Przypkowski}}]]
{{ Cytat
| Przypkowska zupa cebulowa (pod tą nazwą spopularyzowana już wśród smakoszy Paryża, a nawet serwowana w najlepszej restauracji Madrytu, od pokoleń tradycyjnie podawana w rodzinie Przypkowskich. Posiadając wszelkie cechy staropolskiej kuchni, nie figuruje jednak w drukowanych książkach kucharskich). Półtora litra chudego rosołu wołowego, 6 dużych słodkich cebul (jeżeli cebule zbyt ostre, zupa wymaga lekkiego przysłodzenia), 6 kromek żytniego ciemnego razowego chleba, 30 do 40 g masła i do smaku: gałka muszkatołowa, imbir, goździki korzenne, pieprz, sól i o ile można curry, która przecież wreszcie do Polski dociera! Cebule w cienkich plastrach przysmażyć na maśle na złoto, kromki chleba zaś osobno przysmażyć na chrupiąco, pokruszyć i razem z cebulą rozgotować w rosole, przetrzeć przez gęste sito, dodać korzeni do smaku indywidualnego i o ile przy tym ostygła – podgrzać przed podaniem w głębokich czarkach, z kruchymi ciasteczkami. Aleksander Dumas w swych gastronomicznych rozważaniach podaje anegdotę, jak Stanisław Leszczyński spóźnił się o dwa dni na przyjęcie do królowej córki w Wersalu, przyrządzając na ten polski sposób doskonałą francuską zupę cebulową, jaką mu w gospodzie po drodze podali.
| źródło = {{Cyt
| nazwisko = Berezowska
| imię = Maja
| nazwisko2= Przypkowska
| imię2 = Stefania
| nazwisko3= Przypkowski
| imię3 = Tadeusz
| nazwisko4= Samozwaniec
| imię4 = Magdalena
| tytuł = Łyżka za cholewą, a widelec na stole: mała kulinarna silva rerum
| nazwisko r = Przypkowska
| imię r = Stefania
| rozdział = Garść kulinarnych polskich przepisów
| wydawca = Wydawnictwo Literackie
| miejsce = Kraków
| rok = 1977
| strony = 83
}} }}
{{clear}}
== Kawalerowie orderu ==
<gallery>
File:Order Pomiana - Francja 2.JPG|Przypkowski (z prawej) wręcza odznaki orderu Pomiana Rogerowi Topolinskiemu (z lewej) i Jean-Dominique'owi Arnaboldiemu (Paryż, 1965)
File:Order Pomiana - Francja.JPG|Przypkowski z członkami francuskiego kolegium orderu Pomiana (Paryż, 1971)
</gallery>
{| class=wikitable
|-
<span id="uwaga">*)</span> {{small|W chwili odznaczenia orderem Pomiana}}
* [https://desa.art.pl/index.php?pozycja=11377&language=en Odznaka orderu na aukcji]
* [https://www.lamus.pl/index.php/rynek-antykwaryczny/51-mafia-kolekcjonerska-pod-mlotkiem Janusz Miliszkiewicz, Mafia kolekcjonerska pod młotkiem] (o orderze Pomiana)
* [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-article-b15effef-12ba-49cf-bdc2-2f587c5ee6af Z.T. Nowicki, Powrot Orderu Pomiana, Przegląd Gastronomiczny] (brak dostępu)
== Przepisy ===== Kotlet poż{e|a}rski === === Dygresja trzecia: Homar po polsku Gronowskiej ===
* [https://www.krolestwogarow.pl/2020/03/homar-po-polsku.html Homar po polsku]
* {{Cyt
}}
<gallery>
File:Tadeusz Gronowski w kuchni.jpg|Tadeusz Gronowski w kuchni (1956)
</gallery>
| data = 30 lipca 2021
}}
[[en:Draft:Gastronomic Order of Pomiane]]
