Zmiany

Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Włoszka z włoszczyzną w posagu

Dodane 2630 bajtów, 16 kwietnia
Rok po tym, jak Bona Sforza została królową polską, we Florencji przyszła na świat księżniczka, która -- podobnie jak Bona -- pochodziła z bardzo wpływowej włoskiej rodziny i została w przyszłości królową potężnego państwa na północ od Alp oraz -- też podobnie jak Bona -- dorobiła się zarówno czarnej legendy, jak i legendy o wzbogaceniu kuchni swej przybranej ojczyzny o wpływy włoskie. Mowa oczywiście o Katarzynie Medycejskiej.
Tak jak Sforzowie władali Mediolanem, tak Medyceusze, którzy wywodzili się z drobnych kupców, przejęli na ponad trzysta lat władzę we Florencji. Katarzyna (Caterina de' Medici) nie miała nawet miesiąca, kiedy została sierotą, toteż jej wychowaniem zajęli się stryjowie jej ojca. Najpierw wziął ją pod swoją opiekę Jan Medyceusz (Giovanni de’ Medici), lepiej znany jak papież Leon X. Po jego śmierci pieczę nad Katarzyną przejął Juliusz Medyceusz (Giulio de’ Medici), czyli papież Klemens VII. Ten ostatni wydał czternastoletnią Katarzynę za królewicza francuskiego Henryka. W 1547 r. Henryk odziedziczył po zmarłym bracie tron francuski (jako Henryk II), a jego małżonka tym samym została królową. O ile mąż nie pozwalał Katarzynie mieszać się do polityki, to jej pozycja wzmocniła się po jego śmierci, kiedy tron francuski przejmowali kolejno jej synowie: Franciszek II (który był też królem szkockim), Karol IX i wreszcie Henryk III (który był też królem polskim).
[[File:Debat-Ponsan-matin-Louvre.jpg|thumb|left|Katarzyna Medycejska wychodzi z Luwru po nocy św. Bartłomieja.<br>{{small|malMal. Édouard Debat-Ponsan (1880).}}]]W 1547 r. Henryk odziedziczył po zmarłym bracie tron francuski (jako Henryk&nbsp;II), a jego małżonka tym samym została królową. O ile mąż nie pozwalał Katarzynie mieszać się do polityki, to jej pozycja wzmocniła się po jego śmierci, kiedy tron francuski przejmowali kolejno jej synowie: Franciszek&nbsp;II (który był też królem szkockim), Karol&nbsp;IX i wreszcie Henryk&nbsp;III (który był też królem polskim).  Zaborcza, przebiegła, okrutna -- Katarzyna dorobiła się legendy jeszcze czarniejszej niż Bona. Częściowo może i załużenie, lecz jej prawdziwe grzechy i przywary z pewnością zostały wyolbrzymione przez współczesnych jej pamflecistów, a później przez powieściopisarzy z Alexandrem Dumas na czele, który w ''Królowej Margot'' zrobił z niej główną sprawczynię rzezi hugenotów w Noc św. Bartłomieja, no i -- rzecz jasna -- niezmożoną trucicielkę.  W dobie Oświecenia, autorzy Wielkiej Encyklopedii Francuskiej próbowali rozciągnąć jej czarną legendę na sferę kulinarną. Pod hasłem ''Kuchnia'' możemy bowiem przeczytać, iż to za Katarzyny prosta, skromna kuchnia francuska została wynaturzona pod wpływem kuchni włoskiej. {{ Cytat| Włosi jako pierwsi odziedziczyli resztki z kuchni dawnych Rzymian i to oni nauczyli Francuzów nieumiarkowania w wystawnym jedzeniu, które to zbytki wielu naszych królów próbowało ograniczyć edyktami; lecz ostatecznie zatriumfowały one nad prawem za panowania Henryka III, kiedy to kucharze z drugiej strony gór przybyli osiedlić się we Francji, co stanowi najmniejszy z długów, jakie winni jesteśmy owej zgrai skorumpowanych Włochów służących na dworze Katarzyny Medycejskiej.| oryg = Les Italiens ont hérité les premiers des débris de la cuisine romaine&nbsp;; ce sont eux qui ont fait connoître aux François la bonne chère, dont plusieurs de nos rois tentèrent de réprimer l'excès par des édits&nbsp;; mais enfin elle triompha des lois sous le règne d'Henri III&nbsp;; alors les cuisiniers de de-là les monts vinrent s'établir en France, et c'est une des moindres obligations que nous ayons à cette foule d'Italiens corrompus qui servirent à la cour de Catherine de Médicis.| źródło = {{Cyt | nazwisko = Diderot | imię = Denis | nazwisko2= D'Alembert | imię2 = Jean le Rond | tytuł = Encyclopédie, ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers | wydawca = Briasson/David/Le Breton/Durand | miejsce = Paris | rok = 1754 | tom = t. IV | strony = 538 }}, cyt. w: {{Cyt | nazwisko = Brioist | imię = Pascal | nazwisko2= Quellier | imię2 = Florent | tytuł = La table de la Renaissance… | wydawca = Presses Universitaires de Rennes, Presses Universitaires François-Rabelais | rok = 2018 | nazwisko r = Bienassis | imię r = Loïc | nazwisko2 r = Campanini | imię2 r = Antonella | rozdział = La reine à la fourchette et autres histoires… | strony = 48 }}, tłum. własne }}
* Katarzyna Medycejska

Menu nawigacyjne