10 439
edycji
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
brak opisu edycji
}}</ref>
Do francuskiej kuchni przemycał Pomiane polskie akcenty, napisał zresztą całą książkę, mającą przybliżyć Francuzom polskie potrawy i zwyczaje kulinarne: ''La Cuisine Polonaise vue des bords de la Seine'' (''Kuchnia polska widziana znad Sekwany''). W domu chętnie raczył swoich gości ,,polskimi obiadkami", na które mogły się składać na przykład: ,,kieliszek autentycznej żubrowki i kawałek suchej kiełbasy" jako ''apéritif'', mięso z kaszą tatarczaną i sosem zaprawionym koniakiem albo krokiety ze świeżymi truskawkami.<ref>''Ibid.'', s. 82--8382–83</ref> Herbatę zaś parzył w starym samowarze, z którego jego ojciec pił jeszcze na zesłaniu w Rosji razem z Fiodorem Dostojewskim.<ref>''Ibid.'', s. 89</ref>
== Potrawa pierwsza: Czy Pożerski pożerskie pożerał kotlety? ==
| rok = 1969
| wolumin = nr 1268
| strony = 1--21–2
}}</ref> Informację tę w artykule o Pożerskim powtarza nawet ''Polski Słownik Biograficzny''.<ref>{{Cyt
| tytuł = Internetowy Polski Słownik Biograficzny
}}</ref> bohatera narodowego Rosji, co to wraz z Kuźmą Mininem poprowadził powstanie, które w 1612 r. wyzwoliło Moskwę spod polskiej okupacji. Halbański powołał się na ,,poważnych historyków sztuki kulinarnej", chociaż w latach 80. wciąż niewielu poważnych historyków zajmowało się tak niepoważnym tematem jak kulinaria. W każdym razie to, że te kotlety mają coś wspólnego z Dymitrem Pożarskim, to też nieprawda. Prawdą jest tylko, że to potrawa wywodząca się z kuchni rosyjskiej, a nie polskiej.
Źródła historyczne wskazują na to, że ''pożarskije kotliety'' wynaleziono w Torżoku -- – mieście w guberni twerskiej, które leży przy drodze z Moskwy do Sankt Petersburga. W pierwszej połowie XIX w. istniała tam gospoda, która należała do niejakiego Jewdokima Pożarskiego i słynęła z podawanych w niej kotletów z kurczaka.
W przewodniku po Rosji z 1843 r. można przeczytać o tym miasteczku, co następuje:
| miejsce = Санктпетербург
| rok = 1843
| strony = 25--2625–26
}}, tłum. własne }}
[[File:Daria Pożarska.jpg|thumb|upright|left|Daria Jewdokimowna Pożarska (1798–1854) z dzieckiem<br>{{small|Mal. Carl Timoleon von Neff.}}]]
W drugiej połowie XIX w., wraz z budową linii kolejowej na trasie Moskwa -- – Sankt Petersburg, gospoda w Torżoku straciła na znaczeniu, ale w tym czasie receptura na ''côtelettes Pojarsky'' robiła już furorę Francji, a stamtąd rozprzestrzeniła się na całą Europę. Oto polska wersja przepisu z początku XX wieku:
{{ Cytat
| wydawca = Lwów: Księgarna H. Altenberga, Warszawa-Łódź: Ludwik Fiszer
| rok = 1910
| strony = 417--418417–418
}} }}
{{clear}}
* Menu obiadu u Gronowskich 2. rocznicę śmierci Pożerskiego: przypkowska zupa cebulowa, gronowski bukiet jarzyn, kaczka w brzoskwiniach, tort pomarańczowy (Nowicki, s. 12)
[[File:Order Pomiana - Polska.jpg|thumb|upright=1.25|Obiad kapituły Orderu Pomiana w drugą rocznicę śmierci Edwarda Pożerskiego. Tyłem do obiektywu, z widoczną wstążką orderową na szyi, siedzi gospodarz spotkania, wielki mistrz Tadeusz Gronowski, a na przeciwko niego -- – kanclerz kapituły Tadeusz Przypkowski.]]
{{ Cytat
| Jednogłośnie postanowiono dążyć do przywrócenia dawnej sławy Polskiej Kuchni, jako wybitnemu działowi Polskiej Kultury, przez sprecyzowanie i na podstawie nowej bazy ustrojowej wprowadzenie w życie jej pojęcia jako sztuki na naukowym podkładzie empirycznym czy badawczym, w przeciwieństwie do dotychczasowego jej traktowania jako zbiurokratyzowanego rzemiosła i przemysłu, co doprowadziło do jej tak powszechnie dyskutowanego upadku.
<!-- – A unanimous decision has been taken to strive for bringing Polish Cuisine, as a signal branch of Polish Culture, to its former glory through precise definition and realisation, upon a new systemic base, of its notion as an art founded on scientific empirical and research-based groundwork, contrariwise to its heretofore treatment as a bureaucratised craft or industry, which has led to its universally discussed downfall. --–>
| źródło = Rezolucja przyjęta przez kapitułę orderu Pomiana w drugą rocznicę śmierci Edwarda Pożerskiego; cyt. w: {{Cyt
| tytuł = Spotkania z Zabytkami
* [https://archiwum.rp.pl/artykul/221765-Na-poczatek–-zupa-cebulowa-przypkowska.html Na początek - zupa cebulowa przypkowska]
[[File:Herb i Ekslibrys Pomiana.png|thumb|Po lewej: herb Pomian -- – w polu złotym głowa bawola czarna (chociaż Długosz pisał, że żubrza, i do tego, że z kolcem w nozdrzach) przeszyta mieczem srebrnym w skos.<ref>{{Cyt
| nazwisko = Kulikowski
| imię = Andrzej
| miejsce = Warszawa
| rok = 2005
| strony = 270--271270–271
}}</ref><br>Po prawej: Ekslibrys Edouarda Pożerskiego de Pomiane zaprojektowany przez Tadeusza Przypkowskiego]]
* Połowa cytryny i natka pietruszki
* 10 dag majonezu
Obrać dorsza tak, aby nie została ani jedna ość, i podzielić na cząstki. Marchewki obrać i zetrzeć na drobnej tarce. Skropić wszystko cytryną i razem wymieszać, dodając majonez. Przystroić natką pietruszki, a jeśli koniecznie chce się zaimponować potrawą, to można jeszcze domieszać oryginalnego homara lub kraby z puszki. I tak nikt się nie pozna, bo dorsz będzie różowy -- – jak homar -- – i równie smaczny, a przy tym nie tuczący. Ta świetna przystawka do obiadu -- – tania,elegancka i smaczna -- – jest specjalnością domu prof. Tadeusza Gronowskiego, nie tylko słynnego plastyka, ale i Kawalera Orderu Pomiana (odznaka dla smakoszy).
| źródło = {{Cyt
| nazwisko = Gumowska
}}</ref> <br>Wielki Mistrz Kapituły.
|-
| [[File:Tadeusz Przypkowski 2.jpg|100px|Tadeusz Przypkowski]] || style=text-align:left | '''Tadeusz Przypkowski'''<br>(1905--19771905–1977) || Gnomonik, historyk nauki i sztuki.<br>Kanclerz Kapituły.
|-
| [[File:Anatol Hanftwurcel.jpg|100px|Anatol Hanftwurcel]] || style=text-align:left | '''Anatol Hanftwurcel'''<br>(1921–2006) || Technik przemysłu spożywczego, redaktor naczelny czasopism branżowych, tłumacz, a z zamiłowania kucharz, smakosz oraz autor rubryk i książek kucharskich.<br>Sekretarz Kapituły.<ref>{{Cyt
| [[File:Adam Rapacki 1.jpg|100px|Adam Rapacki]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Rapacki_(polityk) Adam Rapacki]'''<br>(1909–1970) || Minister spraw zagranicznych
|-
| [[File:Edward Sznajder.png|100px|Edward Sznajder]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Sznajder Edward Sznajder]'''<br>(1920--19781920–1978) || Minister handlu wewnętrznego
|-
| [[File:Zygmunt Garstecki.jpg|x100px|center|Zygmunt Garstecki]] || style=text-align:left | '''[https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/54492 Zygmunt Garstecki]'''<br>(1912–1988) || Wiceminister kultury i sztuki
}}</ref>
|-
| [[File:Stanisław Konopka 1.jpg|100px|Stanisław Konopka]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Konopka Stanisław Konopka]'''<br>(1896--19821896–1982) || Historyk medycyny, założyciel Głównej Biblioteki Lekarskiej
|-
| [[File:Andrzej Michałowski.JPG|100px|Andrzej Michałowski]] || style=text-align:left | '''Andrzej Michałowski'''<br>(ur. 1934) || Wojewódzki konserwator zabytków w Kielcach. <!-- – Heritage Conservation Officer for the Kielce Region --–>
|-
| [[File:Aleksander Szczygieł 1.jpg|100px|Aleksander Szczygieł]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Szczygieł Aleksander Szczygieł]'''<br>(1906--19831906–1983) || Fizjolog, założyciel Instytutu Żywności i Żywienia
|-
| [[File:Damazy Tilgner.jpg|100px|Damazy Tilgner]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Damazy_Tilgner Damazy Jerzy Tilgner]'''<br>(1904--19971904–1997) || Agrotechnik, profesor technologii przetwórstwa mięsnego
|-
| [[File:Mirosław Żuławski.jpg|100px|Mirosław Żuławski]] || style=text-align:left | '''[https://pl.wikipedia.org/wiki/Mirosław_Żuławski Mirosław Żuławski]'''<br>(1913--19951913–1995) || Pisarz, dyplomata, reprezentant Polski w Unesco
|}
</gallery>
Pierwsze rozdanie orderów: w październiku 1965 w rest. Laperouse -- – Topolinskiemu i Arnaboldiemu
{{ Cytat
| miejsce = Paris
| rok = 2016
| strony = 50--5150–51
}}</ref>
|-
| [[File:Przeźroczysty kwadrat.png|100px|link=|]] || '''Kazimierz Jaroszyński'''<br>(1931–2013) || [[Plik:POL.png|23px|]] {{small|Polska}} || Szef kuchni w Hotelu Europejskim oraz w Spatifie w Warszawie (Nowicki, s. 15)
|-
| [[File:Stanisław Kozioł.JPG|100px|Stanisław Kozioł]] || style=text-align:left | '''Stanisław Kozioł'''<br>(1899--19741899–1974) || [[Plik:GBR.png|23px|]] {{small|W. Brytania}} || Właściciel londyńskiej restauracji ''Lucullus''<ref>{{Cyt
| tytuł = Wschodni Rocznik Humanistyczny
| nazwisko r = Kaczorowski
}}</ref>
|-
| [[File:Władysław Kucharski 1.jpg|100px|Władysław Edward Kucharski]] || style=text-align:left | '''Władysław Edward Kucharski'''<br>(1879--19731879–1973) || [[Plik:POL.png|23px|]] {{small|Polska}} || Zgodnie z nazwiskiem, kucharz, tak jak i jego dziadek, ojciec, brat oraz syn. Gotował dla arystokratów i dyplomatów, m.in. dla Jarosława Iwaszkiewicza.<ref>{{Cyt
| tytuł = Polskie Radio Czwórka
| nazwisko r = Kuś
}}</ref><br>Związków z gastronomią nie udało mi się ustalić.
|-
| [[File:Roger Roucou.jpg|100px|Roger Roucou]] || style=text-align:left | '''Roger Roucou'''{{czyt|Roger Roucou}}<br>(1921–2012) || [[Plik:FRA.png|23px|]] {{small|Francja}} || Właściciel lugduńskiej restauracji ''La Mère Guy'', w latach 1983--87 1983–87 prezes stowarzyszenia Białych Czapek Lugduńskich (''Toques Blanches Lyonnaises''),<ref>{{Cyt
| inni = red. Hervé Bal
| tytuł = Guide Toques Blanches Lyonnaises 2021
| rok = 2021
| strony = 26
}}</ref> a w latach 1988--91 1988–91 prezes Stowarzyszenia Kuchmistrzów Francji (''Maîtres Cuisiniers de France'')<ref>{{Cyt
| tytuł = Association des Maîtres Cuisiniers de France
| rozdział = Notre histoire
}}</ref>
|-
| [[File:Claude Terrail.jpg|100px|Claude Terrail]] || style=text-align:left | '''Claude Terrail'''{{czyt|Claude Terrail}}<br>(1918--20061918–2006) || [[Plik:FRA.png|23px|]] {{small|Francja}} || Właściciel paryskiej restauracji ''La Tour d'Argent''<ref>{{Cyt
| tytuł = The New York Times
| nazwisko r = Prial
}}</ref>
|-
| [[File:Grzegorz Tomaszewski.JPG|100px|Grzegorz Stanisław Tomaszewski]] || style=text-align:left | '''Grzegorz Stanisław Tomaszewski'''<br>(1927--19991927–1999)<ref>{{Cyt
| tytuł = Kendtes Gravsted
| rozdział = Grzegorz Stanisław Georges 'Georg' Tomaszewski
}}</ref> W Danii znany pod imieniem Georges, które wcześniej przyjął jako swój konspiracyjny pseudonim w Powstaniu Warsawskim.
|-
| [[File:Roger Topolinski.JPG|100px|Roger Topolinski]] || style=text-align:left | '''Roger Topolinski'''{{czyt|Roger Topolinski}}<br>(1905--19941905–1994) || [[Plik:FRA.png|23px|]] {{small|Francja}} || Właściciel paryskiej restauracji ''Lapérouse'',<ref>{{Cyt
| tytuł = È molto goloso
| rozdział = Roger Topolinski : restaurant Lapérouse à Paris (France)
}}</ref> prezes Związku Restauratorów Paryskich, podobno potomek nadwornego kucharza króla Stanisława Leszczyńskiego w Lunéville (Nowicki, s. 13)
|-
| [[File:Przekrój.png|100px|Winieta tytułowa Przekroju]] || style=text-align:left | Redakcja tygodnika '''''[https://przekroj.pl/ Przekrój]''''' || [[Plik:POL.png|23px|]] {{small|Polska}} || Przypkowski i ,,sfafikowani" z nim dziennikarze często pisali o jego działalności właśnie na łamach ''Przekroju''.<br>Odznaczenie odebrał zastępca redaktora naczelnego [https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kalkowski Jan Kalkowski] (1922--19891922–1989), autor artykułów i książek o tematyce kulinarnej.<ref>{{Cyt
| nazwisko = Klominek
| imię = Andrzej
| miejsce = Warszawa
| rok = 1995
| strony = 324--325324–325
}}</ref>
|-
|-
|}
<span id="uwaga">*)</span> {{small|Kraj zamieszkania (bądź siedziby) -- – w chwili odznaczenia orderem Pomiana}}
== Potrawa piąta: Przypkowska zupa króla Stanisława ==
{{ Cytat
| Przypkowska zupa cebulowa (pod tą nazwą spopularyzowana już wśród smakoszy Paryża, a nawet serwowana w najlepszej restauracji Madrytu, od pokoleń tradycyjnie podawana w rodzinie Przypkowskich. Posiadając wszelkie cechy staropolskiej kuchni, nie figuruje jednak w drukowanych książkach kucharskich). Półtora litra chudego rosołu wołowego, 6 dużych słodkich cebul (jeżeli cebule zbyt ostre, zupa wymaga lekkiego przysłodzenia), 6 kromek żytniego ciemnego razowego chleba, 30 do 40 g masła i do smaku: gałka muszkatołowa, imbir, goździki korzenne, pieprz, sól i o ile można curry, która przecież wreszcie do Polski dociera! Cebule w cienkich plastrach przysmażyć na maśle na złoto, kromki chleba zaś osobno przysmażyć na chrupiąco, pokruszyć i razem z cebulą rozgotować w rosole, przetrzeć przez gęste sito, dodać korzeni do smaku indywidualnego i o ile przy tym ostygła – podgrzać przed podaniem w głębokich czarkach, z kruchymi ciasteczkami. Aleksander Dumas w swych gastronomicznych rozważaniach podaje anegdotę, jak Stanisław Leszczyński spóźnił się o dwa dni na przyjęcie do królowej córki w Wersalu, przyrządzając na ten polski sposób doskonałą francuską zupę cebulową, jaką mu w gospodzie po drodze podali.
| źródło = ''Ibid.'', s. 82--83 82–83 }}
<gallery>
| rozdział = Edward Aleksander Pożerski
| adres rozdziału = https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/edward-aleksander-pozerski?print
}}, biogram opublikowany w latach 1984--1985 1984–1985 w XXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego
* {{Cyt
| tytuł = Culture.pl
| rok = 2004
| wolumin = Vol. 4, No. 4
| strony = 62--6562–65
}}
* {{Cyt
| rok = 1996
| wolumin = 116
| strony = 35--3735–37
}}
* {{Cyt
| nazwisko r = Miliszkiewicz
| imię r = Janusz
| rozdział = Na początek -- – zupa cebulowa przypkowska | adres rozdziału = https://archiwum.rp.pl/artykul/221765-Na-poczatek--poczatek–-zupa-cebulowa-przypkowska.html
| data = 3 kwietnia 1999
}}
| miejsce = Warszawa
| data = listopad 1998
| strony = 12--1512–15
}}
* {{Cyt
| rok = 2020
| tom = 41
| strony = 75--9375–93
}}
* {{Cyt
| rok = 1971
| wolumin = nr 1374
| strony = 4--54–5
}}
* {{Cyt
| rok = 2006
| wolumin = 26
| strony = 201--210201–210
}}
* {{Cyt
| miejsce = Kraków
| rok = 1966
| wolumin = nr 1095--961095–96
| strony = 8
}}
| rok = 1969
| wolumin = nr 1268
| strony = 1--21–2
}} (o odznaczeniu Pudliszek i Tomaszewskiego [fot.])
* {{Cyt
