Zmiany

Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Keczup czy musztarda?

Dodane 618 bajtów, 12:54, 6 cze 2020
== Keczup – „coś w rodzaju kabulu” ==
[[File:Fish vs Soy Sauce mapTT Włocławek.png|thumb|upright|Przybliżony zasięg użycia fermentowanych sosów w Azji Wschodniej Keczupy truskawkowy i Południowo-Wschodniej (za Ishige, ''opporzeczkowy. citŹródło: Twitter.'', s. 22) {{legenda|#ffcc00|Sos sojowy}}{{legenda|#ff6600|Sos rybny}}]]
W sierpniu zeszłego roku na portalu Wirtualna Polska pojawił się artukuł pt. [https://finanse.wp.pl/truskawkowy-keczup-od-firmy-wloclawek-internauci-w-szoku-6412050532366465a „Truskawkowy keczup od firmy Włocławek: Internauci w szoku”.] Jak przystało na nowoczesne dziennikarstwo, artykuł ten był w całości oparty na dwóch wpisach na Twitterze. W [https://twitter.com/michaljadczak/status/1160165241117970432 jednym z nich,] opublikowanym przez pana Michała Jadczaka, było zdjęcie dwóch plastikowych butelek – jednej z „ketchupem z truskawką”, drugiej – „z czerwoną porzeczką”. Fotografia była opatrzona podpisem: „Skandal! Profanacja! To już koniec..:/” (interpunkcja oryginalna). Liczne komentarze innych użytkowników Twittera potwierdzały szok, jaki wywołała wiadomość o dodawaniu do keczupu owoców innych roślin niż pomidor, ewentualnie wiązały ten skandal z doniosłym faktem, iż keczup marki Włocławek nie jest już produkowany we Włocławku.
Otóż keczup rozpoczął swoją karierę gdzieś w Azji Południowo-Wschodniej, w charakterze… sosu rybnego. Krew i wnętrzności wypatroszonych ryb, jak też małe rybki bez innego zastosowania gospodarczego, solono i pozostawiano, by sfermentowały. Smród musiał przy tym być niesamowity, ale tylko na początku produkcji. W miarę, jak ta mieszanka fermentowała, zapach robił się coraz łagodniejszy, a smak przyjemniejszy. Powstawał w ten sposób płyn będący naturalnym źródłem glutaminianu sodu – inaczej mówiąc, coś w rodzaju magi. W północnowietnamskim dialekcie języka chińskiego taki sos nazywano „''kê-tsiap''”.
 
[[File:Fish vs Soy Sauce map.png|thumb|left|upright|Przybliżony zasięg użycia fermentowanych sosów w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej<ref>{{Cyt
| nazwisko = Lee
| imię = Cherl-Ho
| nazwisko2= Steinkraus
| imię2 = Keith H.
| nazwisko3= Reilly
| imię3 = P.J. Alan
| tytuł = Fish Fermentation Technology
| nazwisko r = Ishige
| imię r = Naomichi
| rozdział = Cultural Aspects of Fermented Fish Products in Asia
| adres rozdziału = https://books.google.pl/books?id=Gt_QnYUQbWcC&lpg=PP1&pg=PA13
| wydawca = United Nations University Press
| miejsce = Tokyo – New York – Paris
| rok = 1993
| strony = 22
}}</ref> {{legenda|#ffcc00|Sos sojowy}}{{legenda|#ff6600|Sos rybny}}]]
Co ciekawe, tego rodzaju sos rozpowszechnił się głównie na południu Chin, na Półwyspie Indochińskim i w Indonezji, ale dalej bardziej północ − w większej części Chin, w Korei i w Japonii − już nie. Dlaczego? Bo na północy istniał prostszy w produkcji odpowiednik: sos sojowy. Natomiast sos rybny produkowano dawniej również na Morzem Śródziemnym. W starożytnym Rzymie produkcja różnych sosów z fermentowanych ryb (takich jak ''liquamen'', którego używano w kuchni, oraz ''garum'', który stosowano jako przyprawę stołową) to był poważny biznes. W Barcelonie zwiedzałem kiedyś ruiny fabryki takich sosów, które leżą tuż obok ruin starożytnej winiarni. A więc obok siebie produkowano moszcz, z którego wyrabiano protoplastę dzisiejszej musztardy, i sos rybny podobny do tego, z którego wywodzi się keczup.

Menu nawigacyjne