9623
edycje
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
[[FileDo opisania właściwości greckich żywiołów potrzebowaliśmy dwóch osi:Ajurweda PL''ciepło – chłodno'' i ''sucho – wilgotno''. W ajurwedzie jest tych osi dziesięć, ale dla uproszczenia sprowadzimy je do trzech, czyli dwóch powyższych oraz trzeciej: ''lekko – ciężko''. Kolejna różnica: w medycynie humoralnej każdy z czterech humorów był przypisany jednemu z czterech ziemskich żywiołów. W ajurwedzie odpowiednikiem humorów są ''dosze'', które przypisane są do par żywiołów. Na szczęście nie każda możliwa para ma swoją ''doszę'', więc ''dosze'' są tylko trzy.png|thumb|upright]]
* [[File:Ajurweda PL.png|thumb|left|upright|Żywioły, ''dosze'' i smaki]] Woda ograniczona przez ziemię daje ''Dośadoszę'' o nazwie ''kapha'' (humoryczyta się tak, jak się pisze; w żadnym razie nie jak „kafa”):** वात (. ''Kapha'' jest ciężka, chłodna i wilgotna, a w ludzkim ciele zbiera się pod postacią śluzu. Z kolei ogień ograniczony przez wodę to ''vātapitta''), wiatr (powietrze + eter)która jest ciepła, lekka i… niesucha. No właśnie, niesucha, suchy*** z tego samego pie rdzenia<ref>Czyż ten skrót wyrażenia „praindoeuropejski rdzeń” to znaczy jaka? Nie jest sucha, bo zawiera wodę, ale nie jest też wilgotna, bo ogień wodę odparowuje. A jeśli coś nie jest najlepszeani wilgotne, ani suche, to jakie jest? Wyobraźmy to sobie na przykładzie jedzenia; jeśli jest zbyt suche, to omaszczamy je jakąś tłustą omastą, co można znaleźć w literaturze dotyczącej językoznawstwa historyczno-porównawczegoprawda?</ref> co polski „wiatr”** पित्त (I taka właśnie jest ''pitta'')– tłusta, oleista. Odpowiadający jej „humor” to żółć (ogień + woda). No i jest jeszcze trzecia ''dosza'', o nazwie ''vāta'', która powstaje z połączenia powietrza i pustki, i jest sucha, lekka i chłodna. A w organizmie ludzkim występuje pod postacią nie płynu, ale w formie bardziej gazowej. Powietrze i pustka dają przecież wiatr, gorąca** कफ (i ''kaphavāta'')zbiera się w jelicie grubym w tej właśnie postaci. Co ciekawe, śluz samo słowo „''vāta''” pochodzi z tego samego pie rdzenia (woda + ziemiatzn. praindoeuropejskiego rdzenia; przepraszam za językoznawczy skrót), ciężkico polskie słowo „wiatr”.
Z punkt wyjścia znowu weźmiemy pięć żywiołów: ziemię, wodę, ogień, powietrze i eter. Przy czym, o ile w myśli greckiej eter występował tylko w ciałach niebieskich, a dla medycyny miał nikłe znaczenie, o tyle w ajurwedzie wszystkie istotne jest wszystkich pięć żywiołów. Zresztą ajurwedyjski „eter” to nie tyle lotna substancja, co raczej próżnia – pusta przestrzeń, która dopiero potencjalnie może być czymś wypełniona.
* sucho - gorzkie - zima
