Lista światowego dziedzictwa kulinarnego: Różnice pomiędzy wersjami
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Linia 5: | Linia 5: | ||
! Tradycja !! Kraje zgłaszające !! Rok zgłoszenia !! Filmik | ! Tradycja !! Kraje zgłaszające !! Rok zgłoszenia !! Filmik | ||
|- | |- | ||
− | + | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/mediterranean-diet-00884 Dieta śródziemnomorska]''' || Chorwacja, Cypr, Grecja, Hiszpania, Maroko, Portugalia, Włochy || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=XFiIgmwFzzk|szer=200|poz=left|opis=''Mediterranean diet''}} | |
− | | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/dolma-making-and-sharing-tradition-a-marker-of-cultural-identity-01188 Dolma]''' -- azerskie gołąbki z liści winogron i faszerowane warzywa || Azerbejdżan || 2017 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=WaLRpY9iSjI|szer=200|poz=left|opis=''Dolma making and sharing tradition''}} |
+ | |- | ||
+ | | rowspan=2 | '''Kawa''' [https://ich.unesco.org/en/RL/turkish-coffee-culture-and-tradition-00645 po turecku] i [https://ich.unesco.org/en/RL/arabic-coffee-a-symbol-of-generosity-01074 po arabsku]<br>(zobacz też: [[Kawa czy herbata?]]) || Turcja || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=CLo_GwNxR1E|szer=200|poz=left|opis=''Turkish coffee culture and tradition''}} | ||
+ | |- | ||
+ | | Arabia Saudyjska, Katar, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie || 2015 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=cf4u5UavkKQ|szer=200|poz=left|opis=''Arabic coffee, a symbol of generosity''}} | ||
+ | |- | ||
+ | | rowspan=2 | '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/kimjang-making-and-sharing-kimchi-in-the-republic-of-korea-00881 Kimjang]''''' -- koreańska sztuka wyrobu '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/tradition-of-kimchi-making-in-the-democratic-people-s-republic-of-korea-01063 kimchi]''''', czyli pikantnych kiszonek z warzyw i owoców morza || Korea Południowa || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=RlBxerNfzzI|szer=200|poz=left|opis=''Kimjang, making and sharing kimchi in the Republic of Korea''}} | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Korea Północna || 2015 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=JPSVezN5mH4|szer=200|poz=left|opis=''Tradition of kimchi-making in the Democratic People's Republic of Korea''}} |
|- | |- | ||
− | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/ | + | | rowspan=2 | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-spring-festive-rites-of-the-kazakh-horse-breeders-01402 Kumys]''' (po kazachsku) lub '''[https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-technique-of-making-airag-in-khokhuur-and-its-associated-customs-01172 ajrag]''' (po mongolsku) -- napój alkoholowy z kobylego mleka wyrabiany przez pasterzy koni ze stepów środkowej Azji || Kazachstan || 2018 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=Kx_-XBQELIs|szer=200|poz=left|opis=''Traditional spring festive rites of the Kazakh horse breeders''}} |
|- | |- | ||
− | | | + | | Mongolia || 2019 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=YlXHKyx7yzg|szer=200|poz=left|opis=''Traditional technique of making Airag in Khokhuur''}} |
|- | |- | ||
− | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/ | + | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/ancient-georgian-traditional-qvevri-wine-making-method-00870 Kwewri]''' -- gruzińskie wino dojrzewające w wielkich ceramicznych amforach || Gruzja || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=NN5ziogyxP0|szer=200|poz=left|opis=''Ancient Georgian traditional Qvevri wine-making method''}} |
|- | |- | ||
| rowspan=2 | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/lavash-the-preparation-meaning-and-appearance-of-traditional-bread-as-an-expression-of-culture-in-armenia-00985 Lawasz]''', zwany też [https://ich.unesco.org/en/RL/flatbread-making-and-sharing-culture-lavash-katyrma-jupka-yufka-01181 '''katyrmą''' lub '''jufką'''] -- płaski niewyrośnięty chleb pieczony w zachodniej i środkowej Azji || Armenia || 2014 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=1NAzjPSZr4I|szer=200|poz=left|opis=''Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional Armenian bread''}} | | rowspan=2 | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/lavash-the-preparation-meaning-and-appearance-of-traditional-bread-as-an-expression-of-culture-in-armenia-00985 Lawasz]''', zwany też [https://ich.unesco.org/en/RL/flatbread-making-and-sharing-culture-lavash-katyrma-jupka-yufka-01181 '''katyrmą''' lub '''jufką'''] -- płaski niewyrośnięty chleb pieczony w zachodniej i środkowej Azji || Armenia || 2014 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=1NAzjPSZr4I|szer=200|poz=left|opis=''Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional Armenian bread''}} | ||
Linia 23: | Linia 28: | ||
|- | |- | ||
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/nawrouz-novruz-nowrouz-nowrouz-nawrouz-nauryz-nooruz-nowruz-navruz-nevruz-nowruz-navruz-01161 Nouruz]''' -- perski Nowy Rok, obchodzony w równownoc wiosenną m.in. poprzez spożycie uroczystego posiłku || Afganistan, Azerbejdżan, Indie, Iran, Irak, Kazachstan, Kirgistan, Pakistan, Tadżykistan, Turcja, Turkmenistan, Uzbekistan || 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=5NfrnoMO0Fs|szer=200|poz=left|opis=''Nawrouz, Novruz, Nowrouz…''}} | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/nawrouz-novruz-nowrouz-nowrouz-nawrouz-nauryz-nooruz-nowruz-navruz-nevruz-nowruz-navruz-01161 Nouruz]''' -- perski Nowy Rok, obchodzony w równownoc wiosenną m.in. poprzez spożycie uroczystego posiłku || Afganistan, Azerbejdżan, Indie, Iran, Irak, Kazachstan, Kirgistan, Pakistan, Tadżykistan, Turcja, Turkmenistan, Uzbekistan || 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=5NfrnoMO0Fs|szer=200|poz=left|opis=''Nawrouz, Novruz, Nowrouz…''}} | ||
+ | |- | ||
+ | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/nsima-culinary-tradition-of-malawi-01292 Nsima]''' -- wschodnioafrykańska papka z mąki kukurydzianej || Malawi || 2017 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=jG_-e7y9F34|szer=200|poz=left|opis=''Nsima, culinary tradition of Malawi''}} | ||
+ | |- | ||
+ | | '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/oshituthi-shomagongo-marula-fruit-festival-01089 Oshitushi shomagongo]''''' -- święto zbiorów dzikich owoców maruli, z których lud Owambo w północnej Namibii wyrabia wino zwane ''omagongo'' || Namibia || 2015 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZtF6q7GXtzo|szer=200|poz=left|opis=''Oshituthi shomagongo, marula fruit festival''}} | ||
|- | |- | ||
| rowspan=2 | '''Pilaw''', zwany też '''[https://ich.unesco.org/en/RL/oshi-palav-a-traditional-meal-and-its-social-and-cultural-contexts-in-tajikistan-01191 palawem]''' (po tadżycku) lub '''[https://ich.unesco.org/en/RL/palov-culture-and-tradition-01166 palowem]''' (po uzbecku) -- potrawa z ryżu, mięsa i warzyw przyrządzana w Azji zachodniej i środkowej || Tadżykistan|| 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=5W3gBtGJz8A|szer=200|poz=left|opis=''Oshi Palav, a traditional meal in Tajikistan''}} | | rowspan=2 | '''Pilaw''', zwany też '''[https://ich.unesco.org/en/RL/oshi-palav-a-traditional-meal-and-its-social-and-cultural-contexts-in-tajikistan-01191 palawem]''' (po tadżycku) lub '''[https://ich.unesco.org/en/RL/palov-culture-and-tradition-01166 palowem]''' (po uzbecku) -- potrawa z ryżu, mięsa i warzyw przyrządzana w Azji zachodniej i środkowej || Tadżykistan|| 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=5W3gBtGJz8A|szer=200|poz=left|opis=''Oshi Palav, a traditional meal in Tajikistan''}} | ||
Linia 28: | Linia 37: | ||
| Uzbekistan || 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=t6H_3uvMNlE|szer=200|poz=left|opis=''Palov culture and tradition''}} | | Uzbekistan || 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=t6H_3uvMNlE|szer=200|poz=left|opis=''Palov culture and tradition''}} | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/beer-culture-in-belgium-01062 Piwo]''' belgijskie || Belgia || 2016 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=HqbuBusP-tU|szer=200|poz=left|opis=''Beer culture in Belgium''}} |
|- | |- | ||
− | | | + | | '''[https://ich.unesco.org/en/RL/art-of-neapolitan-pizzaiuolo-00722 Pizza]''' neapolitańska || Włochy || 2017 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=F4LpLfF5U34|szer=200|poz=left|opis=''Art of Neapolitan Pizzaiuolo''}} |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | | | ||
|- | |- | ||
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/slava-celebration-of-family-saint-patrons-day-01010 Slava]''''' -- dzień świętego patrona danej rodziny obchodzony w Serbii poprzez uroczysty posiłek, w którym główną rolę odgrywa slawski kołacz || Serbia || 2014 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=m_h1DVoMi3I|szer=200|poz=left|opis=''Slava, celebration of family saint patron's day''}} | | '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/slava-celebration-of-family-saint-patrons-day-01010 Slava]''''' -- dzień świętego patrona danej rodziny obchodzony w Serbii poprzez uroczysty posiłek, w którym główną rolę odgrywa slawski kołacz || Serbia || 2014 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=m_h1DVoMi3I|szer=200|poz=left|opis=''Slava, celebration of family saint patron's day''}} | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/washoku-traditional-dietary-cultures-of-the-japanese-notably-for-the-celebration-of-new-year-00869 Washoku]''''' -- tradycyjna kuchnia japońska celebrowana szczególnie podczas obchodów Nowego Roku || Japonia || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=Xtnwt-Jq93E|szer=200|poz=left|opis=''Washoku, traditional dietary cultures of the Japanese''}} | | '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/washoku-traditional-dietary-cultures-of-the-japanese-notably-for-the-celebration-of-new-year-00869 Washoku]''''' -- tradycyjna kuchnia japońska celebrowana szczególnie podczas obchodów Nowego Roku || Japonia || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=Xtnwt-Jq93E|szer=200|poz=left|opis=''Washoku, traditional dietary cultures of the Japanese''}} | ||
|} | |} |
Wersja z 15:38, 2 gru 2022
Spośród zwyczajów wpisanych przez Unesco na listę Światowego Dziedzictwa Niematerialnego wybrałem te, które uważam za mające charakter kulinarny. Są to wpisy dotyczące konkretnych potraw lub napojów, rytualnych posiłków, bądź całych tradycji kulinarnych czy dietetycznych. Nie uwzględniłem natomiast wpisów dotyczących tradycyjnych metod produkcji surowców spożywczych (rolniczych, zbierackich, pasterskich, łowieckich, rybackich, pszczelarskich itd.).
Tradycja | Kraje zgłaszające | Rok zgłoszenia | Filmik |
---|---|---|---|
Dieta śródziemnomorska | Chorwacja, Cypr, Grecja, Hiszpania, Maroko, Portugalia, Włochy | 2013 | |
Dolma -- azerskie gołąbki z liści winogron i faszerowane warzywa | Azerbejdżan | 2017 | |
Kawa po turecku i po arabsku (zobacz też: Kawa czy herbata?) |
Turcja | 2013 | |
Arabia Saudyjska, Katar, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie | 2015 | ||
Kimjang -- koreańska sztuka wyrobu kimchi, czyli pikantnych kiszonek z warzyw i owoców morza | Korea Południowa | 2013 | |
Korea Północna | 2015 | ||
Kumys (po kazachsku) lub ajrag (po mongolsku) -- napój alkoholowy z kobylego mleka wyrabiany przez pasterzy koni ze stepów środkowej Azji | Kazachstan | 2018 | |
Mongolia | 2019 | ||
Kwewri -- gruzińskie wino dojrzewające w wielkich ceramicznych amforach | Gruzja | 2013 | |
Lawasz, zwany też katyrmą lub jufką -- płaski niewyrośnięty chleb pieczony w zachodniej i środkowej Azji | Armenia | 2014 | |
Azerbejdżan, Iran, Kazachstan, Kirgistan, Turcja | 2016 | ||
Nouruz -- perski Nowy Rok, obchodzony w równownoc wiosenną m.in. poprzez spożycie uroczystego posiłku | Afganistan, Azerbejdżan, Indie, Iran, Irak, Kazachstan, Kirgistan, Pakistan, Tadżykistan, Turcja, Turkmenistan, Uzbekistan | 2016 | |
Nsima -- wschodnioafrykańska papka z mąki kukurydzianej | Malawi | 2017 | |
Oshitushi shomagongo -- święto zbiorów dzikich owoców maruli, z których lud Owambo w północnej Namibii wyrabia wino zwane omagongo | Namibia | 2015 | |
Pilaw, zwany też palawem (po tadżycku) lub palowem (po uzbecku) -- potrawa z ryżu, mięsa i warzyw przyrządzana w Azji zachodniej i środkowej | Tadżykistan | 2016 | |
Uzbekistan | 2016 | ||
Piwo belgijskie | Belgia | 2016 | |
Pizza neapolitańska | Włochy | 2017 | |
Slava -- dzień świętego patrona danej rodziny obchodzony w Serbii poprzez uroczysty posiłek, w którym główną rolę odgrywa slawski kołacz | Serbia | 2014 | |
Washoku -- tradycyjna kuchnia japońska celebrowana szczególnie podczas obchodów Nowego Roku | Japonia | 2013 |