Otwórz menu główne

Zmiany

Z wizytą w Soplicowie: Ostatnia uczta staropolska

Dodane 969 bajtów, 00:24, 19 mar 2020
brak opisu edycji
| strony = 147
}}</ref> – do barwienia potraw], '''piżmo''' {{...}}
| źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/15 s. 4]
}}
| '''Rybne potrzeby'''<br>
'''Łososie''' świeże i '''suche''', gdańskie i '''dunajeckie''', czeczugi, jesiotry świeże, słone i wędzone, pstrągi, brzany, śliż, kiełbie, lipienie, certy świeże i suche, głowacze, węgorze świeże i suche, rzeczne ryby różne, słone ryby, '''wyzina świeża, wyzina słona, wyzina wędzona''', śledzie, '''kawior wenecki, kawior turecki''', śledzie dunajskie, śledzie wędzone, perki, '''flądry''', platajki, '''szczuki główne, szczuki podgłówne, szczuki łokietne''', szczupaki półmiskowe, obłączki, karpie dunajskie, '''karpie ćwiki''', karpie półmiskowe, okonie, karasie, leszcze, liny, sztokfisz, dorsz, '''pomuchle''', amernice, ostrygi, żółwie, ślimaki, raki.
| źródło = CFS. Czerniecki, ''op. cit.'', 5 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/16s. 5]
}}
{{ Cytat
| Oczesane ryby zrysuj [tj. oskrob] a na dzwona pokraj; cebule, pietruszki drobno nakraj; włóż w kociołek albo rynkę, zasól według smaku. Wsyp ochędożonych [tj. łuskanych] pinelli, włóż masła albo oliwy, pieprzu, gałki. Warz, a podsadziwszy, daj na stół.
| źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/58 62 s. 4751]
}}
| <poem>{{...}} U Moskalów lada jenerał, Mospanie,
To tak świeci się w złocie jak szczupak w szafranie.</poem>
| źródło = A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga IV, wersy 402–403
}}
{{ Cytat
| Weźmij szczukę, oczesz, zrysuj, przywarz. Nakraj pietruszki w kostkę i wzdłuż zastaw zasoliwszy, a gdy odwarzysz, odlej w garnek polewkę, w której wrzała. Wlej gąszczu, który rozpuść tym smakiem, co cebula wrzała. Daj szafranu, pieprzu, imbiru, gałki [muszkatołowej], limonii. Jeżeli chcesz, przywarz, a jeżeli trzeba przysolić, wlej tej polewki, w której rybę odwarzyłeś.
| źródło = CFS. Czerniecki, ''op. cit.'', 47 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/58s. 47]
}}
U głowy przysmażona, we środku pieczona,
A mająca potrawkę z sosem u ogona.</poem>
| źródło = A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 152–154}}
{{ Cytat
| Weźmij szczukę jako wielką chcesz, ogól trochę od głowy, w środku zostaw łuskę, od ogona też trochę ogól; spraw, natknij na rożen mięsny. Ten środek z łuską obwiń chustą, a obwiąż sznurkami, zmaczawszy tę chustę w occie winnym osolonym. Potrząśnij też solą głowę i ogon, a przyłóż do wolnego ognia, piecz i obracaj. Miej ocet winny solony w rynce przy ogniu, któryby wrzał, a polewaj nim często chustę, którąś obwinął szczukę. Głowę też wcześnie pozynguj oliwą albo olejem, albo masłem, a potrząśnij trochę mąką pszenną i drugi raz, i trzeci raz to czyń, to się smażyć będzie. A ogon na ostatku, gdy się rumienić pocznie, pozynguj także, czym chcesz, ale mąką nie potrząsaj. A gdy rozumiesz, że już gorąco, zdejmij z rożna, chustę odwiń. Będziesz miał szczukę smażoną, warzoną i pieczoną.
| źródło = CFS. Czerniecki, ''op. cit.'', 67–68 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/78s. 67–68]
}}
Co się zgromadzić dało i z domu, i z jatek,
I z lasów, i z sąsiedztwa, z bliska i z daleka {{...}}</poem>
| źródło = A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XI, wersy 138–149
}}
=== Kapłon z kawiorem ===
{{ Cytat
| Upiecz kapłona dobrego, a gorącego ponakrawaj. Weźmij kawiaru przepłukanego, a masła niesłonego, zmieszaj a nakładaj kapłona gorącego, przydawszy pieprzu, a daj gorąco na stół.
| źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/48 s. 37]
}}
 
=== Wołowina z cebulowym kondymentem ===
{{ Cytat
| Cebuli surowej usiekaj tak drobno jako mak, zmieszaj z młodym masłem, pieprzem, kładź w nakrawane gorące pieczyste, a daj gorąco.
| źródło = CFS. Czerniecki, ''op. cit.'', 42 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/53s. 42]
}}
{{ Cytat
| Weźmij kapłona albo cielęciny, albo gołębi, ochędoż, rozbierz w członki, nakraj cebulę i pietruszki drobno. To wszystko włóż w rynkę i masła dobrego, soli. Warz, a gdy dowiera, włóż brunelli i cukru. Przywarz, przydawszy pieprzu i gałki [muszkatołowej], i trochę octu winnego, a daj na stół.
| źródło = CFS. Czerniecki, ''op. cit.'', 21 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/32s. 21]
}}
{{ Cytat
| Mleka weźmij słodkiego, ile chcesz, wstaw w pięknym naczyniu, włóż cukru, a gdy zwierać będzie, wyciśnij cytrynę albo winnego octu łyżkę wlej. A gdy się zewre, lej w koszyczki na to zgotowane, żeby materia grubsza zostawała, a subtelna wyciekła. A polawszy talerz wódką różaną, wyłóż z koszyczka na talerz, a pocukrowawszy daj. Możesz też szafranu do mleka przydać, jeżeli chcesz.
| źródło = CFS. Czerniecki, ''op. cit.'', 91 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/102s. 91] }}
=== Blamas ===
{{ Cytat
| Polewkę weźmij. Migdałów ochędożonych, które bardzo dobrze utłuczesz w moździerzu i uwiercisz w donicy, i rozpuścisz tą polewką, którą wprzód przeprawisz przez gęstą serwetę, a potem przez worek lać będziesz na misę. Wprzód jednak polewkę zaprawisz według smaku, cytryn świeżych, wina, cynamonu całkiem, goździków, piżma i z tym przywarzywszy, rozpuść migdały.
| źródło = CF, 88–89 [https://polonaS.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potrawCzerniecki,MzQ5MDIzMw/99] }} === Piana ===[[File:Piana na krzaku rozmarynowym''op.jpg|thumb|[https://www.facebookcit.com/kuchniastaropolska/photos/a.179545782062573/290733010943849/?type=3] ]] {{ Cytat| Weźmij śmietany gęstej słodkiej tak wiele, jak potrzeba. Przydaj cukru tłuczonego. Rób puszką, której do ciasta używasz, tak długo, aż się piana wezdmie {{...}} Możesz {{...}} na misę krzak rozmarynowy postawić, a na niego pianę lać'', który tak postawisz: Chleba rżanego [tj. żytniego] rozkrój bochen na dwoje płasko. Z jednej części ośródkę wybierz, a masłem na to miejsce podlep i przyciśnij do misy, żeby to masło trzymało chleb mocno. A w ten chleb wsadź krzak rozmarynu, a będziesz lał pianę, a obsadziwszy ulipkami [tj. rurkami z kremem] i pocukrowawszy, dasz na misę. | źródło = CF, 90 [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/10199 s. 88–89] }}
== Arcyserwis ==
Stronami domy, niby wioski i zaścianki,
Okryte zamiast śronu '''cukrowemi pianki''' {{...}}</poem>
| źródło = A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 25–40}}
{{ Cytat
Goście pijący wino zaczęli gałązki,
Pnie i korzenie zrywać i gryźć dla zakąski.</poem>
| źródło = A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 159–184}} === Piana ===[[File:Piana na krzaku rozmarynowym.jpg|thumb|[https://www.facebook.com/kuchniastaropolska/photos/a.179545782062573/290733010943849/?type=3] ]] {{ Cytat| Weźmij śmietany gęstej słodkiej tak wiele, jak potrzeba. Przydaj cukru tłuczonego. Rób puszką, której do ciasta używasz, tak długo, aż się piana wezdmie {{...}} Możesz {{...}} na misę krzak rozmarynowy postawić, a na niego pianę lać, który tak postawisz: Chleba rżanego [tj. żytniego] rozkrój bochen na dwoje płasko. Z jednej części ośródkę wybierz, a masłem na to miejsce podlep i przyciśnij do misy, żeby to masło trzymało chleb mocno. A w ten chleb wsadź krzak rozmarynu, a będziesz lał pianę, a obsadziwszy ulipkami [tj. rurkami z kremem] i pocukrowawszy, dasz na misę. | źródło = S. Czerniecki, ''op. cit.'', [https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/101 s. 90] }} 
=== Lody ===
{{ Cytat
| <poem>Ale goście tymczasem skończyli jeść lody
I z zamku na dziedziniec wyszli dla ochłody.</poem>
| źródło = A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga XII, wersy 488–489}}
[https://biokurier.pl/relaks/bogdan-galazka-zycie-sztuka-wyborow/ Lody szafranowe]