== Bibacoa ==
Sezon grilowy, który w Polsce tradycyjnie zaczyna się w święta majowe, jest już w pełni. To dobra okazja, by zastanowić się nad pochodzeniem owej tradycji. Najstarsza znana wzmianka w języku polskim o indiańskim wynalazku zwanym „''bibacoa''” (por. angielskie „''barbecue''”) pochodzi już z końca XVIII wieku…
[[File:Stoisko grilowe.jpg|thumb|Stoisko z mięsem na grila w polskim supermarkecie]]
{{ Cytat
| W dołach wykopanych w ziemi robią [Meksykanie] z kamieni piece, na których, dobrze wypalonych, kładą mięso surowe, to mięso posypują kukurydzą, na to kładą znowu kamienie gorące, z wierzchu ziemią przykładają i tak trzymają póty, aż się wszystko dobrze upiecze.
| źródło = {{Cyt
| tytuł = Doświadczenia w gospodarstwie, ogrodnictwie, rękodziełach, w lekarstwach wiejskich
| miejsce = Warszawa
| rok = 1791
| tom = I
| strony = 9
}}; cyt. w: {{Cyt
| nazwisko = Dumanowski
| imię = Jarosław
| tytuł = Staropolskie przepisy kulinarne: Receptury rozproszone z XVI–XVIII w.: Źródła drukowane
| wydawca = Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
| miejsce = Warszawa
| rok = 2016
| strony = 84
}} }}
Ale na dobre moda na grila zawitała w Polsce dopiero w ostatniej dekadzie komunizmu, jest to więc tradycja stosunkowo świeżej daty. Tak czy siak, grilowanie na działce kiełbasek, kaszanek, karkówek, kurczaka itd. jest dziś narodową rozrywką Polaków. Dlatego dziś zajmiemy się dwoma dodatkami, które do tych przysmaków są nieodzowne: musztardą i keczupem. Czy te wynalazki dotarły do Polski razem z grilem czy może trochę wcześniej? A jeśli wcześniej, to kiedy i skąd?
== Garum ==
* {{Cyt