Otwórz menu główne

Zmiany

Włoszka z włoszczyzną w posagu

Usunięte 48 bajtów, 24 sierpnia
brak opisu edycji
== Włoszczyzna z ziemi włoskiej ==
[[File:Fragment fryzu z Sali Poselskiej na Wawelu.jpg|thumb|upright=1.5|Tak mogły wyglądać uczty na dworze Zygmunta I.<br>{{small|Fragment fryzu podstropowego w Sali Poselskiej na Wawelu. Mal. Dionizy Stuba (1540).}}]]
Wróćmy do Bony. Czy mogła mieć większy wpływ na to, co jadali Polacy, niż jej młodsza krajanka miała we Francji? Wydaje się, że raczej nie mogła wpłynąć nawet na zwyczaje żywieniowe samego króla i jego otoczenia. Król i królowa w Polsce zwyczajowo utrzymywali oddzielne dwory i -- nie licząc wielkich uczt na specjalne okazje -- jadali osobno, każde w towarzystwie swych własnych dworzan. Królowa dysponowała też swoją własną kuchnią i własną spiżarnią.
[[File:Fragment fryzu z Sali Poselskiej na Wawelu.jpg|thumb|left|upright=1.5|Tak mogły wyglądać uczty na dworze Zygmunta I.<br>{{small|Fragment fryzu podstropowego w Sali Poselskiej na Wawelu. Mal. Dionizy Stuba (1540).}}]]
O ile w źródłach nie zachowały się nazwiska ewentualnych kucharzy na dworze Katarzyny Medycejskiej, a te, które znamy, są zmyślone, to w przypadku Bony wiemy, iż jej kuchmistrzem w Krakowie był neapolitański szlachcic Cola Maria de Charis. Zresztą, jak na człowieka Renesansu przystało, służył jej też w charakterze nadwornego muzyka oraz dyplomaty. W 1525 r., przy okazji hołdu pruskiego, został przez Zygmunta Starego pasowany na rycerza oraz indygenowany, czyli naturalizowany jako polski szlachcic. Wiemy też, że nie tylko on, ale również szafarz (zarządca spiżarni) oraz kucharze i kuchcikowie Bony, pochodzili z Włoch.<ref>{{Cyt
| nazwisko = Bogucka
}}</ref>
[[File:Bona Sforza i Zygmunt I.jpg|thumb|upright|left|Królowa Bona siedząca obok stojącego króla Zygmunta I<br>{{small|Mal. Jan Matejko (1874)}}.]]
Sytuacja skomplikowała się, kiedy jej jedyny syn Zygmunt August ożenił się po raz pierwszy. Od tego momentu na Wawelu musiały pomieścić się aż cztery oddzielne dwory królewskie: starego króla Zygmunta&nbsp;I, królowej Bony, młodego króla Zygmunta Augusta oraz jego żony, królowej Elżbiety Habsburżanki. A że chorobliwie zaborcza w stosunku do syna Bona nie darzyła synowej sympatią, to nie było to sąsiedztwo łatwe. Raz doszło do wielkiej scysji, kiedy to kuchmistrz Elżbiety pobrał od szafarza Bony krąg parmezanu. Bona, gdy tylko się o tym dowiedziała, publicznie zabroniła, by na stół jej synowej wydawano cokolwiek z jej własnej spiżarni.<ref> {{Cyt
| nazwisko = Przeździecki
Przez prawie całe XIX stulecie była to najchętniej czytana powieść historyczna na ziemiach polskich; dopiero w latach 80. owego wieku zdetronizowała ją trylogia Henryka Sienkiewicza. Nic więc dziwnego, że skojarzenie przez Niemcewicza Bony z włoszczyzną dość prędko znalazło się w kategorii prawd oczywistych i przez nikogo niekwestionowanych.
 == Obrazki ==<gallery mode=packed>File:Bona Sforza i Zygmunt I.jpg|<!--thumb|upright|left|-->Królowa Bona siedząca obok stojącego króla Zygmunta I<br>{{small|Mal. Jan Matejko (1874)clear}}.</gallery>  
{{Przypisy}}