Otwórz menu główne

Zmiany

Czy poolish wymyślili Polacy?

Dodane 953 bajty, 18:47, 27 lip 2021
=== Poolish ← polnisch ===
[[File:Zakwas na żur.jpg|thumb|left|upright|Zakwas na żur – ''polnische Suppe''?]] Niektóre z najstarszych francuskich wzmianek o tym niby-polskim zaczynie używają pisowni „''poolisch''” lub „''polisch''”(przez „sch”), co podpowiada alternatywną wersję powyższej etymologii, a mianowicie, że to słowo pochodzi nie z angielskiego, lecz z niemieckiego. Ale czy „polski” po niemiecku nie pisze się przez „n”, czyli „''polnisch''”? W dzisiejszej standardowej niemczyźnie – owszem, ale jeszcze w XIX w., zwłaszcza w odmianach południowych, używanych m.in. w Austrii, to samo słowo pisało się też w różnych wariantach bez „n”, jak: „''polisch''”, „''poolisch''”, „''pohlisch''” czy „''pollisch''”. A niektóre z nich pojawiały się również w kontekście zaczynu na chleb. Na przykład w reklamie prasowanych drożdży wiedeńskiej marki St. Marxer z 1865 r. jest mowa o metodzie „Polisch”. Z czasem to słowo, w tym znaczeniu, zdało się ulec w niemczyźnie zapomnieniu, choć jeszcze w późniejszej o sto lat niemieckiej publikacji o pieczeniu chleba można znaleźć informację o cieście na chleb typu „''polische''”:
{{cytat
| strony = 151
}}, tłum. własne}}
 
[[File:Zakwas na żur.jpg|thumb|left|upright|Zakwas na żur – ''polnische Suppe''?]]
Ale to nadal nie jest jednoznaczny dowód na to, że ową metodę opracowano w Polsce. Dr Matthew Baerman, w artykule dla językoznawczego bloga ''Morph'', sugeruje, że skojarzenie niemal płynnej podmłody z Polską ma związek z polskim żurkiem (mimo że tego ostatniego wcale nie robi się na drożdżach).<ref> {{Cyt
| rok = 2006
| strony = 286
}}</ref> Niemniej''Nota bene'', o czym dr Baerman mógł nie wiedzieć, słowo „żurek” w polskiej terminologii piekarskiej oznacza rodzaj wstępnego zakwasu (czyli półkwasu) o płynnej konsystencji. Ale takiego żurku używa się do wyrobu chlebów z mąki żytniej na zakwasie, a nie do drożdżowego pieczywa pszennego. Istnieją wprawdzie pieczywa mieszane, pszenno-żytnie, do których używa się zarówno żurku, jak i podmłody, ale nawet wtedy żurek przygotowuje się osobno z mąki żytniej, a podmłodę – osobno z mąki pszennej.<ref>{{Cyt | inni = red. Mieczysław Dłużewski | tytuł = Technologia żywności: podręcznik dla technikum | url = https://books.google.pl/books?id=iYsDzUppFAMC&lpg=PA23&pg=PA23 | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | rok = 2008 | wolumin = cz. 4 | strony = 23 }}</ref>  W każdym razie, jak przyznaje sam dr Baerman, propozycja ta sugestia, że słowo „''poolish''” nawiązuje do polskości żurku, ma jedną zasadniczą wadę: brak na nią żadnego potwierdzenia w źródłach.
=== Poolish ← pouliche ===