10 323
edycje
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
* sucho Kto czytał wpis o dietetyce humoralnej, ten pewnie już się domyśla, że dieta ajurwedyjska ma na celu zrównoważenie ''dosz''; na przykład, osoba typu ''kapha'' powinna jeść produkty, które ''kaphę'' osłabiają, a człowiek typu ''wata- gorzkie - zima* chłodno - wiosna - cierpkie* lekko - ostre - lato* środek - kwaśne - pora deszczowa* ciepło - słone - jesień* ciężko - słodkie - przedzimiepitta'' – takie, które ''kaphę'' wzmacniają. A po czy poznać, które potrawy jak wpływają na ''dosze''? Oczywiście po smaku! Smaków jest sześć i każdy z nich łączy cechy dwóch żywiołów. Smak słodki to połączenie ziemi i wody, a więc wzmacnia ''kaphę''; jest to najcięższy i najwilgotniejszy, a zarazem najbardziej rozpowszechniony, z sześciu smaków. Słony smak łączy wodę i ogień, czyli wzmacnia ''pittę'', zaś kwaśny – ogień i ziemię, więc osłabia ''wattę''. Smak ostry składa się z ognia i powietrza, jest najgorętszy i najsuchszy, a osłabia ''kaphę''. Gorycz łączy cechy powietrza i eteru, jest najlżejsza i najzimniejsza, oraz – rzecz jasna – wzmania ''watę''. I wreszcie smak cierpki, czyli ziemia i powietrze, osłabia ''pittę''.
{| class="wikitable"|-! Pora roku !! Zima !! Wiosna !! Lato !! Pora monsunowa !! Jesień !! Przedzimie|-| Ale żeby nie było za łatwo, to ilość poszczególnych ''dosz'Kapha''' (wilgotnaw ludzkim ciele podlega naturalnym zmianom dobowym i sezonowym. Skupmy się dla przykładu na tych drugich. W klimacie indyjskim, podobnie jak w polskim, chłodnajest sześć pór roku – ale nieco innych. Zacznijmy od zimy, ciężka) || Zbiera się (bo kiedy jest chłodno) || W nadmiarze (bo i wilgotno) || Stabilizuje , człowiek jest nieruchawy i ociężały, a przez to w jego organizmie zbiera się (bo sucho większa ilość gęstego śluzu, czyli ''kaphy''. Ale zarazem wieją chłodne wiatry, przez co powietrze przesycone jest goryczą. Na wiosnę w przyrodzie dominuje cierpkość, a cały ten nagromadzony śluz rozmięka i ciepło) || || |||-| rozpływa się po ciele, powodując podrażnienie ''kaphy'Vata'. Podrażnienie którejkolwiek '' (suchadoszy'' jest groźne, więc kluczowa jest jego mitygacja poprzez odpowiednią dietę, chłodna lekka) || || || Zbiera aby nie dopuścić do rozwinięcia się (bo choroby. W lecie jest sucho) || W nadmiarze (bo i wietrznie) || Stabilizuje , jedzenie smakuje bardziej ostro, a w organizmie zaczyna gromadzić się (bo wilgotno nadmiar ''waty''. Po lecie następuje pora deszczowa, która przynosi silne wichry monsunowe, obfite opady, lekkie ochłodzenie i ciepło) || |-| powietrze przesycone kwasami. ''Wata'Pitta'w tej sytuacji zupełnie nie wie, co się dzieje, więc ulega podrażnieniu, a na domiar złego zaczyna też wzbierać '' (wilgotnapitta''. Jesień – sucha, ciepłai słonawa – przynosi ukojenie ''wacie'', lekka) || || || || Zbiera ale podrażnia ''pittę''. Dopiero słodkie przedzimie uspokaja ''pittę'', ale powoli zaczyna znowu gromadzić się (bo wilgotno) || W nadmiarze (bo ciepło) || Stabilizuje się (bo sucho i chłodno)|-|}''kapha''. I tak w kółko.
* [https://wwwDietę trzeba więc nie tylko dobrać do własnej konstytucji „humoralnej”, ale też dostosować do pory roku.google.com/books/edition/Ayurvedic_Healing/JlTm_7v9Y1UC David FrawleyNa przykład, w zimie osoba typu ''kapha'' powinna zapobiegać i tak naturalnemu dla niej gromadzeniu się śluzu poprzez jedzenie rzeczy cierpkich i ostrych w smaku, ciepłych i lekko oleistych, a w mniejszej ilości – kwaśnych, Ayurvedic Healing: A Comprehensive Guide]* [https://www.google.com/books/edition/Diet_and_Health_through_Ayurveda/pYseAgAAQBAJ Vaidya Suresh Chaturvedigorzkich, Diet and Health through Ayurveda: Health Guides]* [https://www.googlesłonych i suchych.com/books/edition/Ayurvedic_Healing_Cuisine/Gp3vyt9pTaAC Harish JohariW każdym razie nic słodkiego, Ayurvedic Healing Cuisine]* [https://www.google.com/books/edition/The_Ayurvedic_Cookbook/mgQDDWVfG2cC Urmila Desaia jak już, The Ayurvedic Cookbook: A Personalized Guide to Good Nutrition and Health]* [https://wwwnajlepiej miód, który jest nie tylko słodki, ale też cierpki i wysuszający.google.com/books/edition/Ayurvedic_Cooking_for_Self_healing/Cj0_yd7lxBgC Usha LadZa to osoba typu ''wata'' powinna o tej samej porze roku jadać przede wszystkim kwaśno, słono i tłusto, Vasant Lada w mniejszym stopniu – słodko (dużo oleju sezamowego oraz ''ghi'', Ayurvedic Cooking for Self-healing]* [https://wwwczyli sklarowanego i lekko skarmelizowanego masła).google.com/books/edition/Ayurvedic_Cooking_for_Westerners/MOioBDj__o8C Amadea Morningstar, Ayurvedic Cooking for Westerners: Familiar Western Food Prepared with Ayurvedic Principles]* [https://www.academia.edu/172759/A_Body_of_Knowledge_The_Wellcome_Ayurvedic_Anatomical_Man_and_his_Sanskrit_Context?auto=download A Body of Knowledge: The Wellcome Ayurvedic Anatomical Man and his Sanskrit Context]** [https://images.theconversationI na tym poprzestańmy, bo im bardziej się w ten temat zagłębiam, tym mniej go rozumiem.com/files/195191/original/file-20171117-7579-fulr11Zostawmy więc Indie w spokoju i zobaczmy co ciekawego na temat zdrowego odżywiania wymyślili Chińczycy.jpg obrazek]
Podobnie jak w teorii humoralnej, przewaga którejś z ''dosz'' determinuje wygląd i temperament danego człowieka. Osoba o przewadze ''waty'' jest z reguły chuda i koścista, ma ciemną, ogorzałą skórę, rzadkie, suche włosy, długą, pomarszczoną twarz, a do tego jest szybka, niespokojna i niezdecydowana. Człowiek typu ''kapha'' ma za to masywną budowę ciała z tendencją do otyłości, bladą cerę, gęste, przetłuszczone włosy, okrągłą, miękką twarz, jest powolny, ale wytrzymały i konsekwentny. Zaś osoba, w której organizmie dominuje ''pitta'', jest dobrze zbudowana i umięśniona, ma rumianą cerę, miękkie włosy z tendencją do wczesnego siwienia i łysienia, ostro zarysowaną twarz, jest impulsywna i zmotywowana. Ale to nie wszystko, bo oprócz osób z przewagą tylko jednej ''doszy'' są też takie, u których dominują dwie (''wata-pitta, wata-kapha, pitta-kapha''), oraz takie, u których wszystkie trzy są w równowadze (''wata-pitta-kapha''). Są więc tylko trzy ''dosze'', ale aż siedem możliwych temperamentów.
== <big>中醫</big> ==
