10 376
edycji
Zmiany
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Władcy Rusi (przez dzisiejszych historyków zwanej ,,kijowską") z dynastii Rurykowiczów -- Wikingowie o słowiańskich imionach, których dokonania sławią nawet islandzkie sagi -- stworzyli na nizinach wschodniej Europy potężne państwo. Włodzimierz Wielki (po staronordycku: Waldemar; panował w latach 980--1015) rozważył wszystkie wady i zalety judaizmu, islamu, katolicyzmu i prawosławia, po czym wybrał to ostatnie na religię państwową. Za rządów jego syna, Jarosława Mądrego (Jarisleifa; pan. 1016--1054), cywilizacja ruska osiągnęła szczyt rozwoju. Córka tego drugiego, księżniczka Anna Jarosławna, wydana za mąż za króla francuskiego Henryka I, przyjechawszy do Paryża stwiedziła, że to straszne zadupie, i chciała od razu wracać do bogatego i pięknego Kijowa (na terenie dzisiejszej Moskwy, warto nadmienić, rosła wtedy puszcza).
Po śmierci Jarosława, jak to w tamtym czasie bywało, nastąpiło rozbicie dzielnicowe. Przez sto kilkadziesiąt lat istniały więc sobie różne księstewka ruskie, aż jedno po drugim dały się podbić przez pogańskich barbarzyńców: wschodnia część Rusi znalazła się pod jarzmem mongolsko-tatarskim, a zachodnią zajęli Litwini. Wyjątkami były: Republika Nowogrodzka na dalekiej północy, której udawało się utrzymać względną niezależność i staroruską demokrację wiecową, oraz Ruś Halicka (ze stolicą w Haliczu) na południowym zachodzie, o którą rywalizowały katolickie królestwa Węgier i Polski. Katoliccy urzędnicy, piszący po łacinie, używali zlatynizowanych nazw Rusi Halickiej: dla Węgrów była to '',,Galicia"'', a dla Polaków -- '',,Russia"'' albo '',,Ruthenia"''. Potocznie używano nazwy ,,Ruś Czerwona" (obok ,,Rusi Czarnej" i ,,Białej" położonych bardziej na północ) lub po prostu ,,Ruś". Ostatecznie w XIV w. Polacy przeważyli nad Węgrami i województwo ruskie stało się częścią Królestwa Polskiego. Odtąd przez kolejnych kilka stuleci przymiotnik ,,ruski" odnosił się w języku polskim do tego właśnie polskiego kawałka dawnej Rusi kijowskiej. Na stolicę regionu -- w miejsce podupadłego już Halicza -- wyrósł tymczasem Lwów; do ważniejszych miast ruskich (w tym wąskim znaczeniu) należały też Chełm, Przemyśl i Sanok.<ref>{{Cyt
| nazwisko = Gloger
| imię = Zygmunt
